Επικίνδυνα παιχνίδια με την επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα: Με τους ιμπεριαλιστές ή με την ειρήνη;

Η πιθανή επίσκεψη του Τούρκου προέδρου Ρ. Τ. Ερντογάν στην Αθήνα τις επόμενες ημέρες θα μπορούσε να αποτελέσει μια καλή ευκαιρία για μείωση των εντάσεων στο Αιγαίο, για περιορισμό της πιθανότητας σύρραξης ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία, εν τέλει θα μπορούσε να αποτελέσει μια ευκαιρία για την ειρήνη. Η επίσκεψη, αν πραγματοποιηθεί, θα γίνει σε μια πολύ ιδιαίτερη συγκυρία για μια περιοχή γενικά εύφλεκτη αλλά σε μεγάλο μέρος της ήδη αναφλεγμένη ή πολύ κοντά στην ανάφλεξη (Λίβανος).

Πέτρος Τσάγκαρης

Ρήξη

Στη Συρία οι παί­κτες είναι πολ­λοί και ο κα­θέ­νας διεκ­δι­κεί το με­ρί­διο που του ανα­λο­γεί από το πτώμα της χώρας. Η Τουρ­κία έχει απέ­να­ντί της τους πε­ρισ­σό­τε­ρους αντι­πά­λους και τις λι­γό­τε­ρες συμ­μα­χί­ες: Έχει να αντι­με­τω­πί­σει τον ISIS (παρά το επαμ­φο­τε­ρί­ζον φλερτ μαζί του), τη Σα­ου­δι­κή Αρα­βία και τους τζι­χα­ντι­στές συμ­μά­χους της, τον Άσαντ και τους σι­ί­τες συμ­μά­χους του, τις ΗΠΑ και τους Κούρ­δους συμ­μά­χους τους.

Αυτές οι εξε­λί­ξεις, αλλά και άλλες που προη­γή­θη­καν (π.χ. η ρήξη των σχέ­σε­ων Τουρ­κί­ας-Ισ­ρα­ήλ) έχουν ανα­δια­τά­ξει τις δυ­νά­μεις σε τέ­τοιο βαθμό ώστε σχε­δόν να έχει ανα­τρα­πεί η ει­κό­να των τε­λευ­ταί­ων 50 ετών.

Ει­δι­κά για την Τουρ­κία του Ερ­ντο­γάν, η ρήξη με τον αμε­ρι­κά­νι­κο ιμπε­ρια­λι­σμό είναι πρω­το­φα­νής. Βα­σι­κό ρόλο γι’ αυτό έχει παί­ξει η συ­γκα­λυμ­μέ­νη στή­ρι­ξη των πρα­ξι­κο­πη­μα­τιών και του Γκιου­λέν το 2016 εκ μέ­ρους της Ουά­σινγ­κτον, αλλά και η πα­ρο­χή στρα­τιω­τι­κής βο­ή­θειας στους Κούρ­δους της Συ­ρί­ας.
Δύο σο­βα­ρά επει­σό­δια ήρθαν πολύ πρό­σφα­τα να κλι­μα­κώ­σουν αυτή τη ρήξη.

Το ένα είναι η από­φα­ση της Άγκυ­ρας για προ­μή­θεια του ρω­σι­κού πυ­ραυ­λι­κού συ­στή­μα­τος S-400. Η από­φα­ση αυτή ξε­σή­κω­σε αντι­δρά­σεις κυ­ρί­ως εκ μέ­ρους των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Πού ακού­στη­κε χώρα του ΝΑΤΟ να προ­μη­θεύ­ε­ται τέ­τοιου επι­πέ­δου όπλα από τη Ρωσία, ανα­φω­νού­σαν τα στε­λέ­χη του ΝΑΤΟ. Ο Αμε­ρι­κα­νός υπουρ­γός «Άμυ­νας», Τζιμ Μάτις δή­λω­σε καμιά δε­κα­ριά φορές ότι οι S-400 δεν είναι συμ­βα­τοί με τα δυ­τι­κά-να­τοϊ­κά οπλι­κά συ­στή­μα­τα, εν­νο­ώ­ντας ότι η έντα­ξη των S-400 σε ένα να­τοϊ­κό σύ­στη­μα «άμυ­νας» δη­μιουρ­γεί θέμα ασφά­λειας και αξιο­πι­στί­ας για όλο το δυ­τι­κής προ­έ­λευ­σης οπλι­κό σύ­στη­μα.

Το δεύ­τε­ρο επει­σό­διο που κλι­μά­κω­σε τη ρήξη, ήταν η πρω­το­φα­νής απο­χώ­ρη­ση των τουρ­κι­κών ενό­πλων δυ­νά­με­ων από άσκη­ση του ΝΑΤΟ στη Νορ­βη­γία, επει­δή υπήρ­χε προ­σο­μοί­ω­ση υπο­τι­θέ­με­νου εχθρού του ΝΑΤΟ που χρη­σι­μο­ποιού­σε τα πρό­σω­πα του Κεμάλ Ατα­τούρκ και του ίδιου του Ερ­ντο­γάν. Η πρό­κλη­ση ήταν προ­φα­νώς πολύ με­γά­λη και φυ­σι­κά οι δη­λώ­σεις του γραμ­μα­τέα της Συμ­μα­χί­ας, Γενς Στόλ­τεν­μπεργκ ότι επρό­κει­το περί λά­θους έκανε τα πράγ­μα­τα ακόμη χει­ρό­τε­ρα, μην αφή­νο­ντας πε­ρι­θώ­ρια στην Άγκυ­ρα. Στο πλαί­σιο του επει­σο­δί­ου και σε μια έξαρ­ση αντι-να­τοϊ­σμού ο Ερ­ντο­γάν δια­κή­ρυ­ξε τα εξής: «Δεν υπάρ­χει πια μια Τουρ­κία που ήταν μόνο προ­κε­χω­ρη­μέ­νο φρού­ριο ορι­σμέ­νων διε­θνών ορ­γα­νι­σμών. Αυτοί που μας συ­γκρί­νουν με την Τουρ­κία της δε­κα­ε­τί­ας του ’80 και του ’90 θα κα­τα­λά­βουν σί­γου­ρα ότι κά­νουν ένα πολύ με­γά­λο λάθος».

Ιμπε­ρια­λι­σμός

Το αφή­γη­μα με­γά­λου μέ­ρους της ελ­λη­νι­κής Αρι­στε­ράς της προη­γού­με­νες δε­κα­ε­τί­ες πα­ρου­σί­α­ζε την Τουρ­κία ως το καλό παιδί του αμε­ρι­κά­νι­κου ιμπε­ρια­λι­σμού και την Ελ­λά­δα ως το αθώο θύμα και των δύο. Ασφα­λώς επρό­κει­το για ένα εθνι­κι­στι­κό αφή­γη­μα με το οποίο δεν συμ­φω­νού­σαν τα γε­γο­νό­τα. Ωστό­σο στις ση­με­ρι­νές συν­θή­κες αυτό το αφή­γη­μα δεν είναι απλώς λάθος: ακου­μπά­ει τα όρια της κω­μω­δί­ας. Σή­με­ρα η Τουρ­κία, για τους δι­κούς της λό­γους, είναι σε αντι­πα­ρά­θε­ση με το ΝΑΤΟ, τις ΗΠΑ, τη Γερ­μα­νία και την ΕΕ συ­νο­λι­κά.

Η ΕΕ έχει βου­λιά­ξει όλο και βα­θύ­τε­ρα στη μι­σαλ­λο­δο­ξία με τη μορφή της ισλα­μο­φο­βί­ας. Σειρά εθνι­κι­στών, ακρο­δε­ξιών ή νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων Ευ­ρω­παί­ων ηγε­τών κα­ταγ­γέλ­λουν την Τουρ­κία για κα­τα­πά­τη­ση αν­θρώ­πι­νων και πο­λι­τι­κών δι­καιω­μά­των, ενώ οι ίδιοι κά­νουν πα­ρό­μοια πράγ­μα­τα στη χώρα τους (βλ. Ραχόι για την Κα­τα­λο­νία, Όρ­μπαν στην Ουγ­γα­ρία κ.λπ.) ή πε­τά­νε στα σκου­πί­δια τους πρό­σφυ­γες που έρ­χο­νται από την Τουρ­κία (βλ. Αν. Ευ­ρώ­πη).

Στην Α. Με­σό­γειο οι πα­γκό­σμιοι πε­τρε­λαϊ­κοί κο­λοσ­σοί έχουν συ­ντα­χθεί με τον άξονα Ελ­λά­δα-Κύ­προς-Ισ­ρα­ήλ-Αί­γυ­πτος, έναν άξονα που υπό τις ευ­λο­γί­ες των ΗΠΑ και της ΕΕ, καθώς και τη στρα­τιω­τι­κή κά­λυ­ψη του γαλ­λι­κού και του αμε­ρι­κα­νι­κού πο­λε­μι­κού ναυ­τι­κού και της ισ­ραη­λι­νής αε­ρο­πο­ρί­ας απο­κλεί­ουν ου­σια­στι­κά την Τουρ­κία, από τη θα­λάσ­σια πε­ριο­χή, τα κοι­τά­σμα­τά της, αλλά και από τον έλεγ­χο των αγω­γών που θα διέλ­θουν από τον υπο­θα­λάσ­σιο χώρο.

Από την άλλη η Ελ­λά­δα, διά στό­μα­τος του πρω­θυ­πουρ­γού της Τσί­πρα επι­πλήτ­τει μαζί με τον Αμε­ρι­κα­νό πρό­ε­δρο Ντ. Τραμπ τις υπό­λοι­πες ευ­ρω­παϊ­κές χώ­ρες-μέ­λη του ΝΑΤΟ που δεν ξο­δεύ­ουν όσα ξο­δεύ­ει η Ελ­λά­δα για εξο­πλι­σμούς. Ο υπουρ­γός Άμυ­νας Π. Καμ­μέ­νος προ­σφέ­ρει για τις αμε­ρι­κα­νο­να­τοϊ­κές ανά­γκες και έτερη βάση πλην της Σού­δας, στην Κάρ­πα­θο και αλλού. Τα κοινά στρα­τιω­τι­κά γυ­μνά­σια με αμε­ρι­κα­νι­κά, ισ­ραη­λι­νά και αι­γυ­πτια­κά στρα­τεύ­μα­τα είναι πια συ­νη­θι­σμέ­να για τον ελ­λη­νι­κό αλλά και για τον κυ­πρια­κό στρα­τό. Και ο στό­χος αυτών των γυ­μνα­σί­ων είναι κα­τα­φα­νώς ένας, δηλ. αυτός που έχει μεί­νει έξω από τις συμ­φω­νί­ες.

Ο Τσί­πρας

Προ­φα­νώς η απο­χώ­ρη­ση από το στρα­τιω­τι­κό σκέ­λος του ΝΑΤΟ που είχε πραγ­μα­το­ποι­ή­σει ο Κων. Κα­ρα­μαν­λής τη δε­κα­ε­τία του ’70 αντα­να­κλού­σε έναν «ανεύ­θυ­νο αντι­ι­μπε­ρια­λι­σμό» της επο­χής της «σο­σιαλ­μα­νί­ας» του κα­ρα­μαν­λι­σμού, την οποία ο «υπεύ­θυ­νος και αρι­στε­ρός» Αλέ­ξης Τσί­πρας έχει απορ­ρί­ψει ως… δεξιά πο­λι­τι­κή. Αρι­στε­ρή πο­λι­τι­κή, εκτός από τα μνη­μό­νια, είναι η άρι­στη συ­νερ­γα­σία με το ΝΑΤΟ και τον αμε­ρι­κά­νι­κο ιμπε­ρια­λι­σμό.

Είναι γι’ αυτό το λόγο, δηλ. την εγκα­τά­λει­ψη των πιο στοι­χειω­δών προ­ταγ­μά­των της Αρι­στε­ράς, όπως η ει­ρή­νη και η αντί­θε­ση με τον ιμπε­ρια­λι­σμό, που δεν μπο­ρού­με να κρα­τά­με ούτε με­τρί­ου με­γέ­θους κα­λά­θι από τη συ­νά­ντη­ση του Τσί­πρα με τον Ερ­ντο­γάν. Δεν μπο­ρού­με να πε­ρι­μέ­νου­με και πολλά πράγ­μα­τα όσον αφορά την ει­ρή­νη στο Αι­γαίο. Δεν μπο­ρού­με να πε­ρι­μέ­νου­με μό­νι­μη και δί­καιη ει­ρή­νευ­ση στην Κύπρο, μετά τις τρι­κλο­πο­διές στις πρό­σφα­τες συ­νο­μι­λί­ες στην Ελ­βε­τία. Αλλά δεν μπο­ρούν και οι πρό­σφυ­γες να πε­ρι­μέ­νουν κάτι κα­λύ­τε­ρο από τη ρα­τσι­στι­κή-δο­λο­φο­νι­κή συμ­φω­νία ΕΕ-Τουρ­κί­ας.
Ωστό­σο, θα μπο­ρού­σε του­λά­χι­στο σε κά­ποια μί­νι­μουμ πράγ­μα­τα να υπάρ­ξει βελ­τί­ω­ση. Όπως για πα­ρά­δειγ­μα με την κα­τά­στα­ση των μειο­νο­τή­των. Π.χ. στην Ελ­λά­δα ακόμη δεν έχει το δι­καί­ω­μα η μειο­νό­τη­τα να αυ­το­προσ­διο­ρί­ζε­ται, να επι­σκευά­ζει τα τε­μέ­νη της και άλλα κτί­ριά της και να εκλέ­γει τους μου­φτή­δες της. Είναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό ότι στα μέσα Νο­έμ­βρη κα­τα­δι­κά­στη­καν σε φυ­λά­κι­ση –για πρώτη φορά επί ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ– δύο θρη­σκευ­τι­κοί ηγέ­τες της μειο­νό­τη­τας, ο εκλεγ­μέ­νος (αλλά μη ανα­γνω­ρι­σμέ­νος από το ελ­λη­νι­κό κρά­τος που διο­ρί­ζει το ίδιο τους μου­φτή­δες) μου­φτής Ξάν­θης Αχμέτ Μετέ, καθώς και ο ιμά­μης του χω­ριού Γλαύ­κης Ερκάν Αζί­ζο­γλου.

Από την προη­γού­με­νη φορά που είχε έρθει Τούρ­κος πρό­ε­δρος στην Ελ­λά­δα έχουν πε­ρά­σει 65 χρό­νια. Τότε, το 1952, είχε έρθει ο Τζε­λάλ Μπα­γιάρ. Στην επί­σκε­ψή του είχε εγκαι­νιά­σει το Μειο­νο­τι­κό Γυ­μνά­σιο και Λύ­κειο Κο­μο­τη­νής, γνω­στό και ως «Τζε­λάλ Μπα­γιάρ», το οποίο είναι το τε­λευ­ταίο μειο­νο­τι­κό σχο­λείο που κα­τα­σκευά­στη­κε στην πε­ριο­χή της Δυ­τι­κής Θρά­κης, το 1952. Είχε προη­γη­θεί επί­σκε­ψη του τότε βα­σι­λιά της Ελ­λά­δας Παύ­λου και της βα­σί­λισ­σας Φρει­δε­ρί­κης στην Τουρ­κία ως επί­ση­μων προ­σκε­κλη­μέ­νων του Μπα­γιάρ. Σε δε­ξί­ω­ση που είχε δοθεί προς τιμήν των δύο γα­λα­ζο­αί­μα­των, η Φρει­δε­ρί­κη εξέ­φρα­σε την επι­θυ­μία της «να ιδρύ­σει ένα Λύ­κειο για τους Τούρ­κους της Δυ­τι­κής Θρά­κης». Στην ίδια ομι­λία ζή­τη­σε από τον Μπα­γιάρ να δώσει στο σχο­λείο το όνομά του για να τον τι­μή­σει.

Σή­με­ρα, ένα από τα πιο προ­βε­βλη­μέ­να αι­τή­μα­τα της τουρ­κι­κής μειο­νό­τη­τας είναι η βελ­τί­ω­ση των άθλιων κτι­ρί­ων όπου στε­γά­ζο­νται τα σχο­λεία της. Ο Τσί­πρας σί­γου­ρα δεν μπο­ρεί να δια­νοη­θεί ότι θα φτά­σει τον αντι­ι­μπε­ρια­λι­σμό ή τη «σο­σιαλ­μα­νία» του Κα­ρα­μαν­λή, όπως ανα­φέ­ρα­με. Αλλά, του­λά­χι­στον θα έχει την ευ­και­ρία να ει­σα­κού­σει τα αι­τή­μα­τα της μειο­νό­τη­τας και να μην υστε­ρή­σει, σε δη­μο­κρα­τι­κή ευαι­σθη­σία, ακόμη και από τη δια­βό­η­τη βα­σί­λισ­σα.

Η κοινή λο­γι­κή, αλλά και η ιστο­ρία (βλ. Σύμ­φω­νο Φι­λί­ας και Κα­τα­νό­η­σης με­τα­ξύ Ελ. Βε­νι­ζέ­λου και Κεμάλ Ατα­τούρκ στη δε­κα­ε­τία του ’30) δεί­χνουν ότι τα συμ­φέ­ρο­ντα των λαών και στις δύο όχθες του Αι­γαί­ου, προ­κει­μέ­νου να αντι­με­τω­πί­σουν την κρίση αλλά και τις πιέ­σεις του ιμπε­ρια­λι­σμού, είναι ταυ­τι­σμέ­να με την πο­λι­τι­κή της ει­ρή­νης και της συ­νερ­γα­σί­ας. Ο Αλ. Τσί­πρας, ταυ­τι­σμέ­νος πλέον με τη να­τοϊ­κή πλευ­ρά και ευ­θυ­γραμ­μι­σμέ­νος με την κυ­βέρ­νη­ση Τραμπ, κάνει την αντί­στρο­φη επι­λο­γή: την επι­μο­νή στη βλα­κώ­δη και επι­κίν­δυ­νη πο­λι­τι­κή του αντα­γω­νι­σμού.

rproject.gr