Σχετικά με την «επανεκκίνηση» της ΛΑΕ

Με μια δια πλειοψηφίας απόφαση της Πολιτικής Γραμματείας –στην πραγματικότητα των μελών της που πρόσκεινται στο Αριστερό Ρεύμα και την ΑΡΑΣ– δρομολογείται μια απόπειρα επανεκκίνησης της ΛΑΕ.

Πρό­κει­ται για μια πρό­σκλη­ση επα­να­λει­τουρ­γί­ας των το­πι­κών Πο­λι­τι­κών Επι­τρο­πών (αφού αυτές «ανα­δια­τα­χθούν» με συγ­χω­νεύ­σεις και αλ­λα­γές) και την υπό­σχε­ση για μια σύ­γκλι­ση –στο μέλ­λον– μιας «πα­νελ­λα­δι­κής συ­νά­ντη­σης» (απ’ όσα γνω­ρί­ζω, δεν υπάρ­χει κα­τα­στα­τι­κή πρό­βλε­ψη για τέ­τοιου εί­δους όρ­γα­νο…), που θα συ­ζη­τή­σει τα ανα­γκαία ζη­τή­μα­τα αυ­το­κρι­τι­κής και τα ακόμα πιο ανα­γκαία ζη­τή­μα­τα της πο­λι­τι­κής φυ­σιο­γνω­μί­ας αυτού του «με­τώ­που», που αλ­λιώς ξε­κί­νη­σε κι αλ­λιώς εξε­λί­χθη­κε.

Αντώνης Νταβανέλος

Ας αρ­χί­σου­με με τα τυ­πι­κά. Κο­ρυ­φαίο όρ­γα­νο της ΛΑΕ ανά­με­σα στις Συν­δια­σκέ­ψεις της, κα­τα­στα­τι­κά προ­βλέ­πε­ται ότι είναι το Πο­λι­τι­κό Συμ­βού­λιο (ΠΣ), τα μέλη του οποί­ου εκλέ­γο­νται από τη Συν­διά­σκε­ψη και εκλέ­γουν την ΠΓ, η οποία λο­γο­δο­τεί στο ΠΣ. Το τε­λευ­ταίο ΠΣ της ΛΑΕ συ­γκλή­θη­κε (πριν πολ­λούς μήνες) αμέ­σως μετά τη συ­ντρι­πτι­κή πο­λι­τι­κή ήττα στις ευ­ρω­ε­κλο­γές (0,56%) και πριν την πο­λι­τι­κή κα­τα­στρο­φή στις εθνι­κές εκλο­γές (0,28%). Το ΠΣ απο­φά­σι­σε τότε –δια πλειο­ψη­φί­ας– το αυ­τό­νο­μο κα­τέ­βα­σμα της ΛΑΕ στις εθνι­κές εκλο­γές, ενώ πα­ρέ­πεμ­ψε τη συ­ζή­τη­ση για την αυ­το­κρι­τι­κή της ΛΑΕ, τα πο­λι­τι­κά συ­μπε­ρά­σμα­τα από την πο­ρεία της και την από­φα­ση για το μέλ­λον της ΛΑΕ, σε έκτα­κτη Συν­διά­σκε­ψη που όφει­λε να συ­γκλη­θεί μέσα στο φθι­νό­πω­ρο του 2019. Η κα­τεύ­θυν­ση αυτή δεν υλο­ποι­ή­θη­κε.

Η πλειο­ψη­φία της ΠΓ, που σή­με­ρα απο­φα­σί­ζει την επα­νεκ­κί­νη­ση της ΛΑΕ, ξε­περ­νά, κατά τη γνώμη μου, πολύ «εύ­κο­λα» αυτό το ζή­τη­μα ως σκέτα «τυ­πι­κό». Δεν είναι. Μετά από τόσο σο­βα­ρές ήττες, η τή­ρη­ση κά­ποιων ου­σια­στι­κών δια­δι­κα­σιών είναι ανα­ντι­κα­τά­στα­τη προ­ϋ­πό­θε­ση τόσο για να εμπνευ­στεί ξανά ένας κό­σμος, όσο και για να δια­σφα­λι­στεί μια πει­στι­κό­τη­τα στις πο­λι­τι­κές απα­ντή­σεις απέ­να­ντι στα ερω­τή­μα­τα που κα­θό­ρι­σαν την τύχη του εγ­χει­ρή­μα­τος.

Τι­μώ­ντας τις σχέ­σεις που ανα­πτύ­ξα­με με πολ­λούς συ­ντρό­φους και συ­ντρό­φισ­σες μετά από πολλά χρό­νια πο­λι­τι­κής συ­νερ­γα­σί­ας, δεν θε­λή­σα­με και δεν θέ­λου­με να δώ­σου­με συ­νέ­χεια και βάρος σε αυτή την πα­ρα­βί­α­ση της «τυ­πι­κό­τη­τας». Τα πο­λι­τι­κά ζη­τή­μα­τα είναι εντέ­λει τα κα­θο­ρι­στι­κά.

Η ΛΑΕ ξε­κί­νη­σε για να ανα­με­τρη­θεί με ένα αυ­το­νό­η­το και πολύ ση­μα­ντι­κό κα­θή­κον: να δώσει κοινή πο­λι­τι­κή και ορ­γα­νω­τι­κή έκ­φρα­ση στην από τα αρι­στε­ρά αντί­στα­ση στη νε­ο­μνη­μο­νια­κή κα­τρα­κύ­λα του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Η ήττα στις εκλο­γές του Σε­πτέμ­βρη του 2015 ήρθε κυ­ρί­ως κάτω από το βάρος «αντι­κει­με­νι­κών» πα­ρα­γό­ντων (εκ­βια­σμός ΤΙΝΑ, αμ­φι­βο­λί­ες ενός πλα­τύ­τε­ρου κό­σμου για την «κω­λο­τού­μπα» ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, δια­λυ­τι­κές συ­νέ­πειες της απο­γο­ή­τευ­σης κ.ο.κ.), αν και ήταν σαφές ότι ενυ­πήρ­χαν και «υπο­κει­με­νι­κές» πο­λι­τι­κές ευ­θύ­νες. Παρ’ όλα αυτά η ΛΑΕ εξα­κο­λου­θού­σε να είναι ένας πόλος συ­σπεί­ρω­σης ενός πολύ ση­μα­ντι­κού δυ­να­μι­κού, όπως φά­νη­κε από τη συμ­με­το­χή στις δια­δι­κα­σί­ες της Συν­διά­σκε­ψής της. Το στοί­χη­μα ήταν να συ­γκρο­τη­θεί αυτός ο κό­σμος, να πα­ρέμ­βει συ­στη­μα­τι­κά στην αντί­στα­ση στο μνη­μό­νιο 3, να χτί­σει μια πο­λι­τι­κή εναλ­λα­κτι­κή από τη σκο­πιά της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς.

Το στοί­χη­μα αυτό χά­θη­κε κυ­ρί­ως από τις ηγε­τι­κές πο­λι­τι­κές ευ­θύ­νες και τα τρα­γι­κά λάθη που ακο­λού­θη­σαν, μέσα βέ­βαια σε εξαι­ρε­τι­κά δύ­σκο­λες και πρω­τό­τυ­πες συν­θή­κες:

Η ανα­γκαία κρι­τι­κή στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ εξε­λί­χθη­κε σε έναν επι­θε­τι­κό βερ­μπα­λι­σμό, με πε­ριο­ρι­σμέ­νο πο­λι­τι­κό πε­ριε­χό­με­νο, που έχανε συχνά τη βα­σι­κή εκτί­μη­ση ότι η στό­χευ­ση της ΛΑΕ όφει­λε να είναι στο «ακρο­α­τή­ριο» των αρι­στε­ρών αν­θρώ­πων που απο­γοη­τεύ­ο­νταν από την πο­λι­τι­κή Τσί­πρα. Αντί αυτής της επι­λο­γής, που στις εκλο­γές απο­δεί­χθη­κε ότι αφο­ρού­σε εκα­το­ντά­δες χι­λιά­δες αν­θρώ­πους, ο ηγε­τι­κός λόγος της ΛΑΕ άρ­χι­σε στα­δια­κά να ανα­ζη­τά τα, τάχα, πλα­τύ­τε­ρα «εθνι­κά» ακρο­α­τή­ρια και κώ­φευ­σε στις προει­δο­ποι­ή­σεις ότι αυτά δεν υπάρ­χουν (ή ακρι­βέ­στε­ρα δεν υπάρ­χουν για έναν σχη­μα­τι­σμό που είχε ταυ­το­τι­κά δο­μη­θεί ως ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά).

Η ηγε­σία της ΛΑΕ «διά­βα­σε» τε­λεί­ως λαν­θα­σμέ­να τις εξε­λί­ξεις στο ιμπε­ρια­λι­στι­κό μπλοκ της πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης (Τραμπ, Brexit, ανά­δυ­ση του φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού «εθνι­κής προ­τε­ραιό­τη­τας»). Εκτι­μώ­ντας αυτές τις εξε­λί­ξεις ως «αντι­κει­με­νι­κά προ­ο­δευ­τι­κές», άρ­χι­σε, στα­δια­κά, να στρέ­φε­ται προς μια στρα­τη­γι­κή «εθνι­κού ρε­που­μπλι­κα­νι­σμού», υπο­χω­ρώ­ντας από την επι­μο­νή στον φυ­σιο­γνω­μι­κό αντι­κα­πι­τα­λι­σμό της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς. Ανα­λύ­σεις για την «εξά­ντλη­ση της δυ­να­μι­κής της διε­θνούς Αρι­στε­ράς», για τον (τάχα) «νέο ρόλο του εθνι­κού κρά­τους, που απο­τε­λεί απο­κού­μπι των ερ­γα­ζο­μέ­νων και των φτω­χών στα δεινά της πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης», η υπε­ρε­πέν­δυ­ση στην «πο­λυ­διά­στα­τη εξω­τε­ρι­κή πο­λι­τι­κή» (που στην πράξη οδη­γού­σε σε έναν άκρι­το, πα­ρε­ξη­γή­σι­μο και άσχε­το με την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα «εξω­ραϊ­σμό» της Ρω­σί­ας του Πού­τιν), μαζί με τη φι­λο­ξε­νία στις σε­λί­δες της Iskra των σκλη­ρών ιδε­ο­λό­γων της νέας Alt Right και των ντό­πιων «ψε­κα­σμέ­νων» ομο­λό­γων της, έγι­ναν πα­ρά­γο­ντες σύγ­χυ­σης, απο­προ­σα­να­το­λι­σμού και απο­στρά­τευ­σης στις γραμ­μές της ΛΑΕ.

Το κρί­σι­μο βήμα ακο­λού­θη­σε στη συ­νέ­χεια. Ο ηγε­τι­κός λόγος της ΛΑΕ υπο­βάθ­μι­σε τον κίν­δυ­νο της ρα­τσι­στι­κής και εθνι­κι­στι­κής ακρο­δε­ξιάς, παρά τις προ­θέ­σεις της συ­ντρι­πτι­κής πλειο­ψη­φί­ας των μελών. Οι το­πο­θε­τή­σεις π.χ. για τα εθνι­κι­στι­κά συλ­λα­λη­τή­ρια των μα­κε­δο­νο­μά­χων, η έμ­φα­ση στο ζή­τη­μα της «ασφά­λειας των συ­νό­ρων», η ανα­ζή­τη­ση μιας στρα­τη­γι­κής ενό­τη­τας του «πα­τριω­τι­κού χώρου», ήταν πο­λι­τι­κές που –ίσως– ταί­ρια­ζαν στο ΔΗΚΚΙ ή στο ΕΠΑΜ, όμως ήταν αδύ­να­τον να υλο­ποι­η­θούν από τη σύν­θε­ση της ΛΑΕ, ακόμα και από την πλειο­ψη­φία του Αρι­στε­ρού Ρεύ­μα­τος. Η από­στα­ση που ανα­πτύ­χθη­κε ανά­με­σα στην «κε­ντρι­κή πο­λι­τι­κή εκ­φώ­νη­ση» και τις δια­θέ­σεις (ακόμα και τον κα­θη­με­ρι­νό προ­γραμ­μα­τι­σμό) των μελών, ήταν μια δρα­μα­τι­κή προει­δο­ποί­η­ση για την επερ­χό­με­νη κα­τάρ­ρευ­ση. Η ΛΑΕ πρώτα γνώ­ρι­σε μια ση­μα­ντι­κή απο­συ­σπεί­ρω­ση, στη συ­νέ­χεια απο­μο­νώ­θη­κε από ένα αρι­στε­ρό δυ­να­μι­κό και τε­λι­κά έφτα­σε στην εκλο­γι­κή συ­ντρι­βή.

Η πο­λι­τι­κή διόρ­θω­ση δεν έγινε εφι­κτή, γιατί η ΛΑΕ λει­τουρ­γού­σε ήδη με ένα υπερ­συ­γκε­ντρω­τι­κό-αρ­χη­γι­κό τρόπο, που θα ήταν ακα­τάλ­λη­λος και για ένα «μο­νο­λι­θι­κό κόμμα», ενώ ήταν πλή­ρως ασύμ­βα­τος με ένα πο­λυ­τα­σι­κό «μέ­τω­πο». Οι ευ­θύ­νες, ασφα­λώς, δεν πε­ριο­ρί­ζο­νται σε πρό­σω­πα. Σε ό,τι μας αφορά, ανα­ζη­τού­με τους άξο­νες της ανα­γκαί­ας αυ­το­κρι­τι­κής μας στα εξής: Πόσο γρή­γο­ρα έπρε­πε να απο­φα­σί­σου­με ότι η έμ­φα­ση στην ανα­γκαιό­τη­τα συ­γκρό­τη­σης πόλου της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς είχε πλέον κρι­θεί; Πόσο γρή­γο­ρα και απο­φα­σι­στι­κά έπρε­πε να προ­χω­ρή­σου­με στη συ­γκρό­τη­ση εσω­τε­ρι­κού «μπλοκ» αντι­πο­λί­τευ­σης, μαζί με την ΑΡΑΝ και την ΑΡΑΣ; Πόσο γρή­γο­ρα έπρε­πε να μην πε­ριο­ρι­ζό­μα­στε πλέον στο «εσω­τε­ρι­κό» της ΛΑΕ, αλλά να πά­ρου­με και πρω­το­βου­λί­ες έξω και πέρα από αυτήν; Σε αυτά τα ζη­τή­μα­τα επι­χει­ρή­σα­με να απα­ντά­με με την πο­λι­τι­κή και ορ­γα­νω­τι­κή στάση μας στα τε­λευ­ταία χρό­νια και, τε­λι­κά, με τις απο­φά­σεις της Συν­διά­σκε­ψής μας.

Οι σύ­ντρο­φοι και συ­ντρό­φισ­σες που πήραν την από­φα­ση της «επα­νεκ­κί­νη­σης» της ΛΑΕ, υπο­τι­μούν το γε­γο­νός ότι τα πο­λι­τι­κά ζη­τή­μα­τα που ανέ­δει­ξε η πο­ρεία της ΛΑΕ προς την εκλο­γι­κή συ­ντρι­βή, δεν έχουν απα­ντη­θεί με έναν τρόπο ενω­τι­κό και αξιό­πι­στο, σε οποιο­δή­πο­τε επί­πε­δο, μέσα στη ΛΑΕ. Η απο­δο­χή της πα­ραί­τη­σης του σ. Π. Λα­φα­ζά­νη δεν είναι απά­ντη­ση σε αυτό το καί­ριο ζή­τη­μα. Πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο που ο σ. Π.Λ. επι­μέ­νει στις από­ψεις του, εξα­κο­λου­θεί να παίρ­νει πρω­το­βου­λί­ες προς τη συ­γκρό­τη­ση του «εθνι­κού/πα­τριω­τι­κού χώρου».

Στις απο­φά­σεις του Αρι­στε­ρού Ρεύ­μα­τος, παρά την ου­σια­στι­κή διόρ­θω­ση προς την πο­λι­τι­κή ενό­τη­τας της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς, επι­βιώ­νουν στοι­χεία που οδή­γη­σαν στην προη­γού­με­νη ήττα.

Μας είναι κα­τα­νοη­τό ότι προ­βλή­μα­τα που είχαν και έχουν να αντι­με­τω­πί­σουν οι σύ­ντρο­φοι και οι συ­ντρό­φισ­σες αυτού του χώρου, είναι σο­βα­ρά κι επι­κίν­δυ­να και ότι τόσο ση­μα­ντι­κές αλ­λα­γές δεν μπο­ρούν να γί­νουν ακα­ριαία. Όμως σε ποια πο­λι­τι­κή βάση θα επι­χει­ρη­θεί η «επα­νεκ­κί­νη­ση» της ΛΑΕ;

Όλοι γνω­ρί­ζουν ότι το ερώ­τη­μα πα­ρα­μέ­νει ανα­πά­ντη­το. Γι’ αυτό, άλ­λω­στε, ανα­γνω­ρί­ζε­ται ότι η «επα­νεκ­κί­νη­ση» είναι μια με­τα­βα­τι­κή επι­λο­γή, μέχρι να ωρι­μά­σουν οι συν­θή­κες για μια νέα ανα­γκαία πο­λι­τι­κή πρω­το­βου­λία, που ως βήμα αφε­τη­ρί­ας θα έχει τη συ­γκρό­τη­ση ενός ευ­ρύ­τε­ρου «Χώρου Δια­λό­γου και Κοι­νής Δρά­σης της Αρι­στε­ράς». Θε­ω­ρού­με ότι προς αυτή την κα­τεύ­θυν­ση θα πρέ­πει να κι­νη­θούν όλοι, χωρίς όμως εν­διά­με­σες «με­τα­βα­τι­κές» ορ­γα­νω­τι­κές συ­γκρο­τή­σεις που είναι στον αέρα. Ο κα­θέ­νας και η κα­θε­μιά οφεί­λει να πα­ρου­σιά­σει κα­θα­ρά την «ταυ­τό­τη­τά του», να ξε­δι­πλώ­σει τις πο­λι­τι­κές επι­λο­γές του, και στη βάση αυτή να προ­κύ­ψουν οι όποιες ανα­γκαί­ες νέες σχέ­σεις, συμ­μα­χί­ες και από­πει­ρες.

Σε ό,τι μας αφορά, δεν έχου­με καμιά πρό­θε­ση να επα­να­λά­βου­με τα αρ­νη­τι­κά φαι­νό­με­να σύ­γκρου­σης και αν­θρω­πο­φα­γί­ας που συ­νή­θως συν­δυά­ζο­νται με τις ορ­γα­νω­τι­κές δια­σπά­σεις στην Αρι­στε­ρά. Δια­φω­νού­με με τους συ­ντρό­φους και συ­ντρό­φισ­σες που απο­φά­σι­σαν την «επα­νεκ­κί­νη­ση» της ΛΑΕ, θε­ω­ρού­με ότι αυτό το σχήμα δεν μπο­ρεί και δεν πρό­κει­ται να «περ­πα­τή­σει». Όμως κρα­τά­με στο μυαλό μας ότι με τους πε­ρισ­σό­τε­ρους συ­ντρό­φους και συ­ντρό­φισ­σες που κά­νουν αυτή την επι­λο­γή, έχου­με δου­λέ­ψει μαζί και θέ­λου­με να δου­λέ­ψου­με ξανά μαζί, σε νέα πο­λι­τι­κή βάση, στο μέλ­λον. Γι’ αυτό, αν και δεν πρό­κει­ται να τους ακο­λου­θή­σου­με στην «επα­νεκ­κί­νη­ση» της ΛΑΕ, θα συ­νε­χί­σου­με να αρ­νού­μα­στε κάθε προ­σπά­θεια δια­χω­ρι­σμού και απο­κλει­σμού, τόσο μέσα στις κι­νη­μα­τι­κές αντι­στά­σεις, όσο και μέσα στις πο­λι­τι­κές διερ­γα­σί­ες που είναι σε εξέ­λι­ξη ή και αυτές που –εξ αντι­κει­μέ­νου– θα επω­α­στούν στο μέλ­λον.

rproject.gr/