Και οι δυο βασικές σχολές μελέτης της ιστορίας, υλιστική και ιδεαλιστική, ανεξάρτητα από τους δρόμους που ακολουθούν η κάθε μια ξεχωριστά για την προσέγγιση και ανάγνωση της ιστορίας, στο τέλος καταλήγουν και οι δυο να συμφωνούν σε μια γενική παρατήρηση. Και για τις δυο σχολές, η κίνηση της ιστορίας συντελείται από την ανθρώπινη δράση.
Θεμης Δελβιζοπουλος
Η διαφορά προσέγγισης της πρώτης σχολής από την δεύτερη βρίσκεται ότι στην μεν πρώτη , την υλιστική, η κίνηση της ιστορίας, οι επαναστατικές, οι κοσμοϊστορικές αλλαγές, συντελούνται με την εμφάνιση στο ιστορικό προσκήνιο, εκατοντάδων εκατομμυρίων μαζών οι οποίες δεν μπορούν να ζήσουν άλλο πια κάτω απ’ το παλιό καθεστώς, έχουν επεξεργαστεί ένα νέο σύστημα κοινωνικής διαχείρισης, γεννημένο μέσα από τις αντιφάσεις τις ωρίμανσης και το σάπισμα του παλιού και αγωνίζονται να το επιβάλουν. Στην δε δεύτερη, την ιδεαλιστική, οι ιστορικές αλλαγές πραγματώνονται και κατά συνέπεια εξηγούνται, με τις αλλαγές που παρουσιάζονται στο εποικοδόμημα. Εξηγούνται και αναλύονται με τις αλλαγές που παρουσιάζονται στο πολιτικό, πολιτιστικό και νομικό εποικοδόμημα το οποίο έρχεται να καλύψει σαν πέπλο όλες τις κοινωνικές σχέσεις με τις οποίες πορευόταν για δεκάδες η και εκατοντάδες χρόνια πίσω η κοινωνία, παραγνωρίζοντας η αδιαφορώντας για τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί για ένα μακρύ χρονικό διάστημα στην υλική βάση της οικονομίας.
Η διαφοροποίηση στο σημείο αυτό του τρόπου μελέτης της ιστορίας, είναι και η βάση για την κυρίαρχη διαφωνίας τους.
Τα ιδεαλιστικά ρεύματα παρακολουθούν και εξηγούν τις ιστορικές αλλαγές με τις αλλαγές που παρουσιάζονται στο εποικοδόμημα, χωρίς να τις συνδέουν με τις αλλαγές που πραγματοποιούνται αργά, αλλά συνεχώς στην υλική βάση σε πολύ μεγάλο βάθος ιστορικού χρόνου, η στην καλύτερη περίπτωση όταν αυτό το κάνουν, οι αλλαγές αυτές στην υλική βάση, επεξηγούνται σαν φαινόμενα τα οποία είναι αποτέλεσμα των αλλαγών που πραγματοποιήθηκαν στο εποικοδόμημα και επηρέασαν τη βάση.
Και αυτό γιατί; Μα γιατί είναι το πιο εμφανές, είναι πιο εύκολο. Γιατί μέσα σ αυτό ζουν. Γιατί είναι αυτό τους περιβάλει, είναι αυτό που γνωρίζουν επειδή το ζούν.
Πιο σημαντικό όμως είναι ότι στα μυαλά των μικροαστών ιστοριογράφων, η αστική τους παιδεία, τους διδάσκει ότι όλοι οι κοινωνικοί αγώνες που δόθηκαν γι’ αυτές τις αλλαγές, πέρασαν στη συνείδηση της κοινωνίας σαν αγώνες που δόθηκαν για την ανατροπή όλου του παλιού νομικού πολιτικού και ιδεολογικού εποικοδομήματος. Κατά συνέπεια η κοινωνική αυτή συνείδηση, στα μυαλά των μικροαστών ιστοριογράφων μετατρέπεται σε ιστορική πραγματικότητα. Στην στατικότητα της αστικής τους σκέψης η σχέση αιτίου αιτιατού είναι μια ανύπαρκτη, μια νεκρή σχέση.
Αντίθετα, Στην υλιστική σχολή, και σε όλα σχεδόν τα ρεύματά της, η ανάλυση τους βασίζεται στο ότι η εξέλιξη, η αλλαγή δηλαδή καλύτερα που παρουσιάζουν οι κοινωνικές σχέσεις, με άλλα λόγια, όλο το νομικό, ιδεολογικό και πολιτικό εποικοδόμημα, πάνω στο οποίο στηρίζει η εκάστοτε ιστορική κυρίαρχη τάξη όλο το οπλοστάσιο της για τον έλεγχο της κοινωνίας, σε κάθε ιστορική περίοδο, οφείλεται στην μορφή οργάνωσης των παραγωγικών δυνάμεων και στις αλλαγές που αυτές παρουσιάζουν σε κάθε ιστορική περίοδο.
Στην προσέγγιση της ιστορικής καταγραφής στις υλιστικές σχολές, Οποιεσδήποτε αλλαγές παρουσιάζονται στο ιδεολογικό και πολιτικό εποικοδόμημα στο πέρασμα του χρόνου, οφείλονται, πραγματοποιούνται καλύτερα, από τις αλλαγές που επιβάλλονται, στη δομή των παραγωγικών δυνάμεων. Και οι αλλαγές αυτές, οφείλονται, πραγματοποιούνται καλύτερα, με το μαστίγιο του ανταγωνισμού, ο οποίος με κίνητρο την κερδοφορία, επιβάλει στην παραγωγή την εφαρμογή όλων των νέων τεχνολογιών οι οποίες έχουν συντελεστεί σε ένα πολύ μακρύ χρονικό διάστημα στο παρελθών. Οι αλλαγές αυτές στις παραγωγικές δυνάμεις με την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών, φέρνουν με σειρά τους μια σειρά αλλαγές στην δομή τους σε κάθε νέα ιστορική περίοδο και κατά συνέπεια επιβάλουν τις αλλαγές στο ιδεολογικό εποικοδόμημα.
Στον καπιταλισμό, οι αλλαγές που πραγματοποιούνται στην βάση των παραγωγικών δυνάμεων, με κινητήρια δύναμη τον ανταγωνισμό, αποτελούν και την υλική βάση των κρίσεων και κατά συνέπεια στην κίνηση της ιστορίας. Οι αλλαγές αυτές είναι και το αίτιο το οποίο επιδρά στο αιτιατό, στην ανθρώπινη δράση, με άλλα λόγια στην ταξική πάλη, για την επιβολή των αναγκαίων αλλαγών στο πολιτικό και νομικό εποικοδόμημα με τις οποίες προσδιορίζετε και η νέα εποχή. Με αυτόν τον τρόπο κλείνει η αντίφαση αιτίου και αιτιατού. Με αυτόν τον τρόπο μετατρέπεται η ποσότητα σε ποιότητα μπαίνοντας σε ένα νέο κύκλο σχέσης αιτίου και αιτιατού.
Σχόλια (0)