Στις 18 Σεπτεμβρίου ο κ. πρωθυπουργός μετέβη στη Νέα Υόρκη για να συμμετάσχει στην Ολομέλεια της Συνόδου Κορυφής του ΟΗΕ για τη διαχείριση προσφυγικών μεταναστευτικών μετακινήσεων μεγάλης κλίμακας. Στις ΗΠΑ έμεινε μέχρι τις 23 Σεπτεμβρίου οπότε και αναχώρησε προς τη Βιέννη για να συμμετάσχει στη Σύνοδο (ορισμένων) Ευρωπαίων Ηγετών για το προσφυγικό που είχε συγκαλέσει ο αυστριακός Καγκελάριος κ. Κερν.
- του Κώστα Λαμπρόπουλου |
| red line
Στις υπερατλαντικές δραστηριότητες του κου. Τσίπρα -εκτός των ομιλιών του, της παρακολούθησης των συνόδων και των διμερών συναντήσεών του με άλλους ηγέτες- περιελήφθη επίσης και μια αποκλειστική συνέντευξή του στο Πρακτορείο Reuters που δόθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου.
Η συνέντευξη του κου, πρωθυπουργού δεν δόθηκε στο Προξενείο της Ελλάδας αλλά σε μια σουίτα με θέα ενός ξενοδοχείου στο Μανχάταν που νοίκιασε επί τούτου το Πρακτορείο Reuters …
Στη συνέντευξή του ο κ. πρωθυπουργός περιέγραψε συνοπτικά την τρέχουσα αναπτυξιακή δυναμική που εκτιμά ότι χαρακτηρίζει την ελληνική οικονομία.
Πρώτο, αναμένει θετικό πρόσημο στην ανάπτυξη το 2016 από +0,2% έως +0,4% του ΑΕΠ παρά την πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ήπια ύφεση -0,3%.
Δεύτερο, αναμένει το προσεχές εξάμηνο τη συμπερίληψη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) από το οποίο είναι προς το παρόν αποκλεισμένη λόγω της χαμηλής πιστοληπτικής αξιολόγησής της.
Τρίτο, αναμένει ότι η ελληνική οικονομία θα υπερβεί το 2017 την πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,7%.
Τέταρτο, θεωρεί πιθανή την επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές ομολόγων το 2017 εφόσον εκπληρωθούν τα ανωτέρω αλλά και … εάν υπάρξει εισροή επενδυτικών κεφαλαίων.
Το πρωθυπουργικό μελλοντογράφημα βασίζεται στο σετ των ανοιξιάτικων προβλέψεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (3 Μαΐου 2016) για το 2016-7. Οι σημαντικότερες απ’ αυτές και έναντι του 2016 είναι οι ακόλουθες:
- Η μεταβολή της Ιδιωτικής Κατανάλωσης θα ανέλθει σε +1,8% από -0,4%,
- Η μεταβολή των Επενδύσεων θα ανέλθει σε +11,6% από -0,9%,
- Η μεταβολή του ΑΕΠ θα ανέλθει σε +2,7% από -0,3%,
- Η ανεργία θα μειωθεί σε 23,6% από 24,7%,
- Ο Αποπληθωριστής θα ανέλθει σε +3% από -0,1%,
- Το Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης θα ανέλθει σε -1,8% του ΑΕΠ από -3,1% του ΑΕΠ.
Σύμφωνα με το γράμμα αυτών των προβλέψεων συνάγεται -λογικά- ότι από το 2017 και μετά ο υφιστάμενος έλεγχος στην κίνηση κεφαλαίων και ο δραματικός περιορισμός της ρευστότητας της οικονομίας δεν προκαλούν καμία απολύτως περιοριστική επίπτωση στη λειτουργία της οικονομίας! Είναι προφανές ότι πρόκειται περί οικονομικού παραλογισμού. Εναλλακτικά, η ουσία τους μπορεί να εκληφθεί ως έμμεσο μήνυμα προς την (όποια) Ελληνική Κυβέρνηση να ξεχάσει την άρση του ελέγχου και των περιορισμών για το 2017.
Ούτε, επίσης, φαίνεται η καταναλωτική υπερχρέωση να επιδρά περιοριστικά στην ενεργό ζήτηση καταναλωτικών αγαθών και υπηρεσιών! Εκτός, βεβαίως, εάν η εξόφληση συσσωρευμένων ληξιπρόθεσμων οφειλών από τους κατατρεγμένους δανειολήπτες, πρωτίστως της στεγαστικής πίστης, καταγράφεται στατιστικά ως αύξηση της κατανάλωσης τραπεζικών υπηρεσιών … όπως -άλλωστε- και καταγράφεται!
Στο τεχνικό επίπεδο φαίνεται ότι οι τεχνοκράτες της Επιτροπής ερμήνευσαν την έντονη αύξηση του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή κατά 2,45% που σημειώθηκε απροσδόκητα το πεντάμηνο Φεβρουαρίου – Ιουνίου 2016 ως σαφή ένδειξη υπερβάλλουσας ζήτησης που θα πυροδοτούσε -ξανά- τον πολλαπλασιαστή προσλήψεων / επενδύσεων – κατανάλωσης – παραγόμενο προϊόν και στη βάση αυτή έκαναν μια γραμμική οικονομετρική προβολή που έδωσε το δίδυμο Μεταβολή ΑΕΠ: +2,7%, και Μεταβολή Ιδιωτικής Κατανάλωσης: +1,8%.
Όμως, όπως, έχει κατ’ επανάληψη σημειωθεί στο παρελθόν, η εγχώρια αγορά δομικά συμπεριφέρεται περιοδικά (δίχως χρονική κανονικότητα) οιονεί μονοπωλιακά αυξάνοντας μαζικά τις τιμές όλων ανεξαιρέτως των προμηθευτών (πολύ μικρών, μικρών, μεσαίων και μεγάλων) προκειμένου να αποκατασταθεί η κερδοφορία τους[i]. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η βιωσιμότητα των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων καθώς και η διατήρηση της υπερκερδοφορίας των μεγάλων και μονοπωλιακών επιχειρήσεων. Συνεπώς, η άνοδος των τιμών δεν είναι ο φιλελεύθερος προάγγελος της αύξησης απασχόλησης, παραγωγής, κατανάλωσης και επενδύσεων αλλά στράγγισμα της αγοραστικής δύναμης που οι καταναλωτές είχαν με τόσο κόπο και θυσίες διαφυλάξει (στα σεντούκια τους) για τις ακόμα δυσκολότερες μέρες που έρχονται [και που η διακυβέρνηση καθιστά με την συνεχή πολυγλωσσία της και την μόνιμη προπαγανδιστική απόκλιση λόγων και πράξης την άφιξή τους εντελώς απρόβλεπτη (γεγονός που αποτρέπει το σχηματισμό ορθολογικών οικονομικών προσδοκιών).
Στη συνέχεια διαπιστώθηκε ότι το δεύτερο τρίμηνο 2016 σημειώθηκε μείωση του ΑΕΠ κατά -0,9% έναντι του αυτού τριμήνου 2015. Συνεπώς, το πρώτο εξάμηνο του έτους σημειώθηκε ύφεση σχεδόν -1%.
Στο πολιτικό επίπεδο υπενθυμίζεται ότι ο κ. πρωθυπουργός έχει μπροστά του τον επόμενο μήνα το 2ο συνέδριο του κόμματός του και οφείλει -για να γλυκάνει πίκρες και καημούς- να προσφέρει στους σύνεδρους -και κατ’ επέκταση στα στελέχη, τη βάση, τους οπαδούς και τους περιστασιακούς ψηφοφόρους- ένα ελπιδοφόρο γερανό που θα τους ανασύρει όσο το δυνατό ταχύτερα από την μνημονιακή ήττα που νοιώθουν ότι συλλογικά υπέστησαν.
Από τον πρόχειρο έλεγχο συνέπειας μεταξύ των επιμέρους προβλέψεων προέκυψε μια τερατώδης ασυνέπεια, της τάξης των 9,5%, ανάμεσα στην παρελθούσα ποσοτική συνεισφορά των Επενδύσεων στη διαρθρωτική συνοχή των τιμών των βασικών μεταβλητών που ορίζουν ποσοτικά το οικονομικό σύστημα αναφοράς και εκείνη που απορρέει από τη σχετική πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (+11,6%).
Στη βάση της διόρθωσης αυτής της ασυνέπειας -μέσω μιας προσομοίωσης του μακροοικονομετρικού υποδείγματος που εκτιμήθηκε ότι χρησιμοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να παράξει το διάνυσμα των προβλέψεών της- προβλέπεται[ii] ότι το 2017 ως προς το 2016:
- Η μεταβολή των Επενδύσεων θα είναι θετική από +5,6% έως +7,85%,
- Το άνω μέγιστο όριο της μεταβολής του ΑΕΠ είναι το +1,83%. Η δε αναλογική διόρθωση του προσομοιωμένου υποδείγματος με την εκτιμώμενη μεταβολή των Επενδύσεων αποδίδει μια προβλεπόμενη μεταβολή του ΑΕΠ η οποία κυμαίνεται από +1,3% έως +1,83%.
- Το άνω μέγιστο όριο της μεταβολής της Ιδιωτικής Κατανάλωσης είναι το +1,16%. Η δε αναλογική διόρθωση του προσομοιωμένου υποδείγματος με την εκτιμώμενη μεταβολή του ΑΕΠ αποδίδει μια προβλεπόμενη μεταβολή της Ιδιωτικής Κατανάλωσης η οποία κυμαίνεται από +0,84% έως +0,96%.
Η όποια θετική υπέρβαση των ανωτέρω πεδίων τιμών των μεταβλητών μπορεί να οφείλεται σε δύο κεντρικούς παράγοντες:
Πρώτο, στη δομική μετάλλαξη το 2017 των συντελεστών αλληλοσυσχέτισης μεταξύ των επιμέρους μεταβλητών που ορίζουν το οικονομικό σύστημα αναφοράς. Δεδομένου ότι δεν διαπιστώθηκαν ενδείξεις μετάλλαξης από το δεύτερο τρίμηνο 2014 μέχρι και το δεύτερο τρίμηνο του 2016 μάλλον φαίνεται χλωμό να επισυμβεί αυτή το 2017 και μάλιστα σε ανατρεπτική έκταση όπως προβλέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή … εκτός, φυσικά, εάν οι τεχνοκράτες που στελεχώνουν τις αρμόδιες Υπηρεσίες της είναι μάγοι και έχουν την επαγγελματική δεξιότητα να προβλέπουν επίσης συστημικές μεταλλάξεις πριν κ’ αν αυτές εμφανιστούν εμπράκτως!
Δεύτερο, στην άφιξη εντός του 2017 μαζικών επενδυτικών κεφαλαίων εξωτερικού που -προφανώς- σχετίζονται με την ταχύτητα και αποφασιστικότητα υλοποίησης του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων που εφαρμόζει η κυβέρνηση … εκτός εάν η Κυβέρνηση συμπληρώσει το υφιστάμενο σύστημα fast truck με ελεύθερες ζώνες και περιοχές εκχωρήσεων στις οποίες ισχύουν το δίκαιο και η νομοθεσία των κρατών από τις οποίες προέρχονται οι επενδυτές. Βεβαίως, γι’ αυτό απαιτείται η προηγούμενη άδεια εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μάλλον είναι απίθανο να επιτρέψει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ad hoc εξαιρέσεις από το ευρωπαϊκό κεκτημένο που θα ωφελήσουν πρωτίστως επενδυτές που προέρχονται από την Κίνα και τη Ρωσία.
Στο πλαίσιο όλων αυτών, και συμπεριλαμβάνοντας και τις όποιες ενδεχόμενες αποκλίσεις των μεγεθών προς τα άνω, το 2017 είναι περισσότερο πιθανό να συμβεί η έξοδος του κου. Τσίπρα από την κυβέρνηση παρά της κυβέρνησής του στις αγορές για την αναχρηματοδότηση του χρέους της.
[i] Υπενθυμίζεται ότι η τιμολόγηση στην εγχώρια αγορά γίνεται προσαυξητικά με βάση την μικρότερη τιμή επιβίωσης της μικρότερης (και μη -τεχνικά- ανταγωνιστικής επιχείρησης). Σημειώνεται, επίσης, ότι όσο υφίσταται δημοσιονομικό έλλειμμα, όπως συμβαίνει το 2016, όντως υπάρχει στην αγορά υπερβάλλουσα ζήτηση.
[ii] Επισημαίνεται ότι οι προβλέψεις δεν αποτελούν ίδιες προβλέψεις αλλά διορθώσεις των προβλέψεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Από την ανάγνωση των δεδομένων και των διαγραμμάτων τους ενστικτωδώς αισθάνομαι ότι το 2017 η μεταβολή της Ιδιωτικής Κατανάλωσης θα κυμανθεί στο +0,0% και η μεταβολή του ΑΕΠ θα κυμανθεί στο +0,19% έως +0,27%. Το +5% έως +8% για της Επενδύσεις φαίνεται λογικό.
