Σημεία επαφής με τους «κόκκινους» δανειολήπτες αναζητούν οι τράπεζες, προσφέροντας μία «βεντάλια» από πιθανές λύσεις που φτάνουν, σε ακραίες περιπτώσεις, μέχρι τη διαγραφή της οφειλής.
Με τα κόκκινα δάνεια να έχουν υπερβεί τα 100 δισ. ευρώ και μάλιστα να εμφανίζουν αυξητική τάση, τα πιστωτικά ιδρύματα βρίσκονται αντιμέτωπα με μία πρόκληση χωρίς προηγούμενο. Θα πρέπει είτε να ρυθμίσουν, είτε να πουλήσουν, είτε να διαγράψουν τα καθυστερούμενα δάνεια, αξιοποιώντας τα εποπτικά τους κεφάλαια ώστε να μην κινδυνεύσει η σταθερότητά τους. Πρώτα όμως, θα πρέπει να ακολουθήσουν μία συγκεκριμένη σειρά ενεργειών, ώστε να μην παραβιάσουν τον Αναθεωρημένο Κώδικα Δεοντολογίας των Τραπεζών που δημοσιεύτηκε χθες. Σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα, σε περίπτωση καθυστέρησης στην αποπληρωμή κάποιου δανείου, οι τράπεζες θα πρέπει:
- να επικοινωνήσουν με τον οφειλέτη προκειμένου να διαπιστώσουν εάν προέκυψε κάποιο προσωρινό πρόβλημα που μπορεί να ξεπεραστεί σχετικά γρήγορα
- να αποστείλουν επιστολή στον οφειλέτη επιστολή ενημέρωσης και πρόσκλησης σε διαβούλευση εάν η καθυστέρηση ξεπεράσει τις 60 ημέρες και στο διάστημα αυτό δεν έχει υπάρξει κάποια ρύθμιση της οφειλής
- να ζητήσουν από τον πελάτη, εφόσον αυτός αποδειχτεί συνεργάσιμος και προσέλθει σε διάλογο, να προσκομίσει όλα τα οικονομικά και οικογενειακά του δεδομένα, όπως είναι το επάγγελμα, τα εισοδήματά του, η κινητή και ακίνητη περιουσία του, η ηλικία του, η οικογενειακή του κατάσταση, τυχόν προβλήματα υγείας, το ιστορικό του ως πελάτης της τράπεζας κ.ά.
- να του εξηγήσουν ότι εάν συμφωνήσουν σε κάποια ρύθμιση θα πρέπει να ενημερώνει την τράπεζα για κάθε αλλαγή των παραπάνω στοιχείων
- να παρουσιάσουν στον οφειλέτη μία ή περισσότερες ρεαλιστικές λύσεις για τη ρύθμιση του μ εξυπηρετούμενου δανείου, λαμβάνοντας πάντα υπόψη το ελάχιστο επίπεδο ευλόγων δαπανώ διαβίωσης
- να του δώσουν χρόνο προκειμένου ν’ απαντήσει θετικά ή αρνητικά
Εάν ο δανειολήπτης αποδειχτεί μη συνεργάσιμος, τότε η τράπεζα θα πρέπει να τον ενημερώσει για τις πιθανές συνέπειες από την μη συνεργασία του (π.χ. κατάσχεση α’ κατοικίας, δικαστικές προσφυγές, αναζήτηση της οφειλής στους εγγυητές). Ακριβώς η ίδια διαδικασία προβλέπεται και για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις (μέσο ετήσιο τζίρο 1 εκατ. ευρώ την τελευταία τριετία. Οι κυριότερες (αλλά όχι και μοναδικές) λύσεις που θα περιλαμβάνονται στις προτάσεις της τράπεζας είναι:
ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ
- η κεφαλαιοποίηση ληξιπρόθεσμων οφειλών και η αναπροσαρμογή του προγράμματος αποπληρωμής του οφειλόμενου υπολοίπου
- η τακτοποίηση ληξιπρόθεσμων οφειλών με συμφωνία αποπληρωμής τους σε προκαθορισμένο χρονοδιάγραμμα
- η μείωση της τοκοχρεωλυτικής δόσης αποπληρωμής σε επίπεδο που υπερβαίνει αυτό που αντιστοιχεί σε αποπληρωμή μόνο τόκων για καθορισμένη βραχυπρόθεσμη περίοδο
- η καταβολή μόνο τόκων για μία καθορισμένη βραχυπρόθεσμη περίοδο
- η μείωση της τοκοχρεωλυτικής δόσης αποπληρωμής σε επίπεδο μικρότερο από αυτό που αντιστοιχεί σε αποπληρωμή μόνο τόκων για καθορισμένη βραχυπρόθεσμη περίοδο. Οι ανεξόφλητοι τόκοι κεφαλαιοποιούνται ή διευθετούνται
- η αναστολή πληρωμών (περίοδος χάρητος) για προκαθορισμένη περίοδο. Οι τόκοι κεφαλαιοποιούνται ή διευθετούνται
ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ (άνω των 2 ετών)
- η μείωση του επιτοκίου ή του επιτοκιακού περιθωρίου
- η επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής του δανείου
- ο διαχωρισμός της οφειλής του δανειολήπτη σε δύο τμήματα, εκ των οποίων το πρώτο εκτιμάται ότι μπορεί να αποπληρώνεται, με βάση την υφιστάμενη και την εκτιμώμενη μελλοντική ικανότητα αποπληρωμής του, και το δεύτερο τακτοποιείται μεταγενέστερα, με ρευστοποίηση περιουσίας ή άλλου είδους διευθέτηση, η οποία συμφωνείται εξ αρχής από τα δυο μέρη
- η οριστική διαγραφή μέρους της συνολικής απαίτησης του ιδρύματος, ώστε η εναπομένουσα οφειλή να διαμορφωθεί σε ύψος που εκτιμάται ότι είναι δυνατό να εξυπηρετηθεί ομαλά
- η αναδιοργάνωση της επιχείρησης, ώστε να καταστεί βιώσιμη και ικανή για την ομαλή εξυπηρέτηση των οφειλών της. Η αναδιοργάνωση μπορεί να περιλαμβάνει ενέργειες όπως η αλλαγή διοίκησης, η πώληση περιουσιακών στοιχείων, ο περιορισμός του κόστους, ο εταιρικός μετασχηματισμός, η ανανέωση πιστωτικών ορίων ή/και η παροχή νέων δανείωνη μετατροπή μέρους της οφειλής σε μετοχικό κεφάλαιο, ώστε η εναπομένουσα οφειλή να διαμορφωθεί σε ύψος που εκτιμάται ότι είναι δυνατό να εξυπηρετηθεί ομαλά.
ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ
- η εθελοντική παράδοση ενυπόθηκου ακινήτου εφόσον ο δανειολήπτης δεν μπορεί να ανταποκριθεί στους όρους αποπληρωμής ενυπόθηκου δανείου. Στη σχετική συμφωνία διατυπώνεται σαφώς ο τρόπος διευθέτησης του τυχόν υπολοίπου
- η μετατροπή σε ενοικίαση/χρηματοδοτική μίσθωση. O δανειολήπτης μεταβιβάζει την κυριότητα του ακινήτου στο ίδρυμα υπογράφοντας σύμβαση ενοικίασης/χρηματοδοτικής μίσθωσης, η οποία του εξασφαλίζει τη δυνατότητα μίσθωσης του ακινήτου για ορισμένη ελάχιστη χρονική περίοδο
- η εξωδικαστική συμφωνία κατά την οποία το ίδρυμα λαμβάνει είτε εφάπαξ καταβολή σε μετρητά (ή ισοδύναμα μετρητών) είτε σειρά προκαθορισμένων τμηματικών καταβολών. Στο πλαίσιο του διακανονισμού το ίδρυμα ενδέχεται να προβαίνει σε μερική διαγραφή της απαίτησης
- το ίδρυμα υπερθεματίζει στον πλειστηριασμό αποκτώντας την κυριότητα του ενυπόθηκου ακινήτου ή άλλης εμπράγματης εξασφάλισης στο πλαίσιο ευρύτερης συμφωνίας οριστικής διευθέτησης της οφειλής με τη συναίνεση του δανειολήπτη
- η ολική διαγραφή οφειλής εφόσον δεν υπάρχουν ρευστοποιήσιμα στοιχεία και δεν αναμένεται περαιτέρω ανάκτηση
Σε περιπτώσεις πολύ ευαίσθητων ομάδων με εισοδήματα κάτω από το ελάχιστο όριο δαπανών διαβίωσης, χωρίς ακίνητα προς ρευστοποίηση και σοβαρά προβλήματα υγείας, ο Κώδικας προβλέπει την ευνοϊκότερη δυνατή λύση ή ακόμα και «κούρεμα» του δανείου. Εάν ένας οφειλέτης χρωστάει σε πολλές τράπεζες, τότε αυτή προς την οποία υπάρχει η μεγαλύτερη οφειλή, αναλαμβάνει να συντονίσει και τις υπόλοιπες προκειμένου να βρεθεί μία συναινετική λύση.
