3o Συνέδριο ΣΥΡΙΖΑ: Το νέο κόμμα, «Τσίπρας Α.Ε.», είναι εδώ…// του Αντώνη Νταβανέλου

Το 3ο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ είναι «τέλος» μιας διαδρομής.

Που άρ­χι­σε με τη συμ­με­το­χή στις δια­δι­κα­σί­ες του αντι­πα­γκο­σμιο­ποι­η­τι­κού κι­νή­μα­τος και την «αρι­στε­ρή στρο­φή» των αρχών του 21ού αιώνα, πέ­ρα­σε μέσα από την κρίση/διά­σπα­ση του 2015, με­ταλ­λά­χθη­κε μέσα από την άσκη­ση των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων αντι­με­ταρ­ρυθ­μί­σε­ων του 3ου μνη­μο­νί­ου, και ολο­κλη­ρώ­νε­ται σή­με­ρα με τη συ­γκρό­τη­ση ενός ακραία αρ­χη­γι­κού και πο­λι­τι­κά πο­λυ­συλ­λε­κτι­κού «κόμ­μα­τος» που στο μυαλό και στη συ­νεί­δη­σή του κυ­ριαρ­χεί η εκλο­γο­κε­ντρι­κή στρα­τη­γι­κή.

Σε αυτή τη δια­δρο­μή πρω­τα­γω­νι­στεί η ηγε­τι­κή ομάδα γύρω από τον Αλ. Τσί­πρα. Αυτό το πε­ρί­κλει­στο «κόμμα μέσα στο κόμμα», που πήρε όλες τις κα­θο­ρι­στι­κές απο­φά­σεις μετά το 2013, απο­φεύ­γο­ντας κάθε λο­γο­δο­σία ακόμα και μέσα στα πιο υπεύ­θυ­να και αρ­μό­δια όρ­γα­να του τότε κόμ­μα­τος, η ομάδα που μπο­ρού­σε να επι­βά­λει τις πρα­ξι­κο­πη­μα­τι­κές «στρο­φές» της κυ­ρί­ως γιατί είχε τη στα­θε­ρή υπο­στή­ρι­ξη ενός πλα­τιού φά­σμα­τος στε­λε­χών μέσα από τον πα­λιό-ενιαίο Συ­να­σπι­σμό, αλλά και την ανοχή ενός ση­μα­ντι­κού φά­σμα­τος μελών του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, που αντι­με­τώ­πι­σε με πα­ρα­λυ­τι­κό δέος τα δι­λήμ­μα­τα του «πρώτη φορά αρι­στε­ρά». Αυτή η πα­ρα­δο­σια­κή ισχύς της ηγε­τι­κής ομά­δας γύρω από τον Αλ. Τσί­πρα έχει σή­με­ρα κα­τα­κερ­μα­τι­στεί. Το πλατύ φάσμα στε­λε­χών ευ­ρω­κομ­μου­νι­στι­κής κα­τα­γω­γής, που του έδωσε την κομ­μα­τι­κή «στα­θε­ρό­τη­τα» στις δο­κι­μα­σί­ες γύρω από το 2015, έχει με­τα­κο­μί­σει στην εσω­κομ­μα­τι­κή αντι­πο­λί­τευ­ση της «Ομπρέ­λας», ενώ οι σχέ­σεις με­τα­ξύ ηγε­σί­ας και εσω­κομ­μα­τι­κής αντι­πο­λί­τευ­σης έχουν φτά­σει σε ρεκόρ έντα­σης, όπως φά­νη­κε χει­ρο­πια­στά στην αί­θου­σα του Τάε Κβο Ντο. Η πλειο­ψη­φία των μελών που πα­ρέ­μει­ναν στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ μετά το 2015 έχουν υπο­βαθ­μι­στεί σε ρόλο κυ­ρί­ως αυ­ρια­νού ψη­φο­φό­ρου του κόμ­μα­τος. Η νέα ηγε­τι­κή ομάδα στη­ρί­ζε­ται, πλέον, σε πολύ πιο αστα­θή υλικά, όπως οι πα­σο­κο­γε­νείς και οι επι­στρέ­ψα­ντες της ΔΗΜΑΡ, αλλά και οι «νέοι λύκοι», τα πρώην νε­ο­λαι­ί­στι­κα στε­λέ­χη που ξε­κί­νη­σαν ως ρι­ζο­σπά­στες για να κα­τα­λή­ξουν να έχουν σή­με­ρα ως μο­να­δι­κό συ­νε­κτι­κό στοι­χείο την ελ­πί­δα της «δεύ­τε­ρης φοράς» στις κυ­βερ­νη­τι­κές κα­ρέ­κλες. Ο Τσί­πρας σή­με­ρα μπο­ρεί να αι­σθά­νε­ται ισχυ­ρός, αλλά είναι τόσο ισχυ­ρός, όσο ήταν ο Ντ’ Αλέμα και άλλοι «με­τα-κομ­μου­νι­στές» ηγέ­τες που, δια­λύ­ο­ντας τα κόμ­μα­τά τους, θε­ω­ρού­σαν ότι εγ­γρά­φουν με­γά­λες κι έν­δο­ξες προ­ο­πτι­κές. Σή­με­ρα όμως κα­νείς δεν θέλει να τους θυ­μά­ται.

Στο 3ο συ­νέ­δριο ο Τσί­πρας δή­λω­σε ότι θέτει ως στόχο το «να απο­φύ­γου­με τη γρα­φειο­κρα­τι­κή ανα­πα­ρα­γω­γή του εαυ­τού μας». Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα επέ­βα­λε τη δυ­να­τό­τη­τα της ηγε­τι­κής ομά­δας να ανα­πα­ρά­γει τον εαυτό της, με κάθε ανα­γκαίο μέσο και έξω από κάθε δυ­να­τό­τη­τα ελέγ­χου και κρι­τι­κής.

Ένα συ­νέ­δριο «αρένα» με 5.500 συ­νέ­δρους, πο­λι­τι­κές και ορ­γα­νω­τι­κές απο­φά­σεις που προ­έ­κυ­πταν από όρ­γα­να με σύν­θε­ση διο­ρι­σμέ­νη και προ­κύ­πτου­σα από το σταρ-σύ­στεμ της «διεύ­ρυν­σης», κα­τέ­λη­ξαν σε «τομές» που υπερ­βαί­νουν κάθε κόκ­κι­νη γραμ­μή της πα­ρά­δο­σης της Αρι­στε­ράς στην κρί­σι­μη έν­νοια «κόμμα». Ο πρό­ε­δρος γί­νε­ται Αρ­χη­γός που θα εκλέ­γε­ται από το «λαό του κόμ­μα­τος», η ΚΕ (ένα όρ­γα­νο-χυ­λός 300 μελών) θα εκλέ­γε­ται σε πα­νελ­λα­δι­κή ψη­φο­φο­ρία με γε­ω­γρα­φι­κές «πο­σο­στώ­σεις» (!), ενώ η έν­νοια του μέ­λους φτά­νει στο από­λυ­το ξε­χεί­λω­μα: μέλος γί­νε­ται όποιος-α στέλ­νει ένα mail στο i-Syriza και δη­λώ­νει πρό­θυ­μος-η! Οι σο­σιαλ­δη­μο­κρά­τες της επο­χής του Α. Πα­παν­δρέ­ου και του Φρ. Μι­τε­ράν θα κοκ­κί­νι­ζαν από ντρο­πή…

Δεν πρό­κει­ται μόνο για ένα «αρ­χη­γι­κό κόμμα – ανερ­μά­τι­στο πο­λυ­συλ­λε­κτι­κό μη­χα­νι­σμό», όπως προει­δο­ποί­η­ση στο συ­νέ­δριο ο Ν. Φίλης. Δεν πρό­κει­ται ούτε για μια στρο­φή από την αντί­λη­ψη για το μά­χι­μο κόμμα που κα­θό­ρι­ζε όλες τις ποι­κι­λί­ες της ιστο­ρι­κής Αρι­στε­ράς, προς την αντί­λη­ψη για το κόμμα που είχαν τα ρεύ­μα­τα του εκλο­γι­κού «αρι­στε­ρού λαϊ­κι­σμού» (πχ στη Λα­τι­νι­κή Αμε­ρι­κή και στην Ισπα­νία των Πο­δέ­μος επί Π. Ιγκλέ­σιας). Πρό­κει­ται για προ­σα­να­το­λι­σμό προς την από­λυ­τη ισο­πέ­δω­ση, προς τις συ­νή­θειες του «κόμ­μα­τος-εκλο­γι­κή λίστα» που χα­ρα­κτη­ρί­ζουν αστι­κά ρεύ­μα­τα, όπως το Δη­μο­κρα­τι­κό Κόμμα στις ΗΠΑ ή το «κόμμα» του Μα­κρόν στη Γαλ­λία.

Αυτές οι ορ­γα­νω­τι­κές με­τα­το­πί­σεις αντα­να­κλούν άμεσα βα­θιές πο­λι­τι­κές με­τα­το­πί­σεις.

Στο 3ο συ­νέ­δριο ο Τσί­πρας ανέ­δει­ξε τις «5+1 δε­σμεύ­σεις» με τις οποί­ες θα βα­δί­σει προς την εκλο­γι­κή αντι­πα­ρά­θε­ση με τον Μη­τσο­τά­κη. Οι 5 δε­σμεύ­σεις υπό­σχο­νται κά­ποιες βελ­τιώ­σεις στους ερ­γα­ζό­με­νους, στους φτω­χούς και στη νε­ο­λαία, ενώ η 6η (η πα­ρα­γω­γι­κή ανα­συ­γκρό­τη­ση) υπό­σχε­ται στους κα­πι­τα­λι­στές ότι όλα θα γί­νουν υπό την προ­ϋ­πό­θε­ση της συ­στη­μι­κής/κα­θε­στω­τι­κής στα­θε­ρό­τη­τας. Οι 5 δε­σμεύ­σεις είναι λίγες: 5 χρό­νια μετά τη χι­λιο­τρα­γου­δη­μέ­νη «έξοδο από τα μνη­μό­νια», ο Τσί­πρας δεν τολμά να δε­σμευ­τεί ούτε για την κα­τάρ­γη­ση των αγριό­τε­ρων μνη­μο­νια­κών «ρυθ­μί­σε­ων» που, τότε, επι­βλή­θη­καν ως τάχα έκτα­κτα και προ­σω­ρι­νά μέτρα (κα­τάρ­γη­ση 13ου και 14ου μι­σθού και σύ­ντα­ξης στο δη­μό­σιο, «ει­σφο­ρά» αλ­λη­λεγ­γύ­ης, ΕΝΦΙΑ, ΦΠΑ-τούρ­μπο σε είδη πλα­τιάς λαϊ­κής κα­τα­νά­λω­σης κ.ά.). Δεν τολμά να μας πει τι σκέ­φτε­ται να κάνει με τις ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σεις στρα­τη­γι­κής ση­μα­σί­ας, με τις τρά­πε­ζες-ζό­μπι, με τις υπο­χρε­ώ­σεις πλη­ρω­μής χρέ­ους που οσο­νού­πω επα­νέρ­χο­νται, με τις κου­τσου­ρε­μέ­νες κοι­νω­νι­κές δα­πά­νες κ.ο.κ. Μπρο­στά στις ση­με­ρι­νές «5+1 δε­σμεύ­σεις», το με­τριο­πα­θές πρό­γραμ­μα της Θεσ­σα­λο­νί­κης φα­ντά­ζει ως άγριος αρι­στε­ρι­σμός.

Αυτή η επι­λο­γή ελά­χι­στων δε­σμεύ­σε­ων, είναι η κα­λύ­τε­ρη προει­δο­ποί­η­ση για την ελά­χι­στη αξιο­πι­στία όλων των δε­σμεύ­σε­ων. Αν το πρό­γραμ­μα της Θεσ­σα­λο­νί­κης υλο­ποι­ή­θη­κε ως τρίτο μνη­μό­νιο, ο κα­θείς μπο­ρεί να κα­τα­λά­βει ότι οι «5+1 δε­σμεύ­σεις» μπο­ρούν κάλ­λι­στα να υλο­ποι­η­θούν ως… ό,τι προ­αι­ρεί­ται ο ΣΕΒ και γε­νι­κό­τε­ρα «οι επι­χει­ρή­σεις», μια λέξη που στο νέο λε­ξι­λό­γιο των «Τσί­πρα και συ­νερ­γά­τες» έχει γίνει αυ­τό­μα­το συ­νο­δευ­τι­κό και ισο­δύ­να­μο των λέ­ξε­ων ερ­γα­ζό­με­νοι, λαϊ­κές μάζες κ.ο.κ.

Στα χρό­νια της δια­κυ­βέρ­νη­σης Μη­τσο­τά­κη, ο Τσί­πρας απέ­τυ­χε να ανα­δεί­ξει τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ως αξιό­πι­στη εναλ­λα­κτι­κή προ­ο­πτι­κή.

Γι’ αυτό, παρά τη σκλη­ρή και απο­τυ­χη­μέ­νη πο­λι­τι­κή του αρ­χη­γού της ΝΔ, ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ στις δη­μο­σκο­πή­σεις εξα­κο­λου­θεί να υπο­λεί­πε­ται της Δε­ξιάς. Σε αυτό το πρό­βλη­μα, ο Αλ. Τσί­πρας προ­σπα­θεί να αντα­πο­κρι­θεί όπως και σε όλα τα υπό­λοι­πα. Όχι με πραγ­μα­τι­κή μάχη για την ανα­τρο­πή των πο­λι­τι­κών και κοι­νω­νι­κών συ­σχε­τι­σμών, αλλά με «φα­ει­νές ιδέες» που ψά­χνουν διε­ξό­δους μέσα στα όρια αυτών των συ­σχε­τι­σμών. Μια τέ­τοια ιδέα είναι η πρό­τα­ση για την «προ­ο­δευ­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση» που αντι­κα­θι­στά πλέον στο λε­ξι­λό­γιο του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ το στόχο της «κυ­βέρ­νη­σης της Αρι­στε­ράς». Πρα­κτι­κά, όπως είναι φα­νε­ρό, η πρό­τα­ση απευ­θύ­νε­ται στις δυ­νά­μεις του ΠΑ­ΣΟΚ-ΚΙ­ΝΑΛ. Είναι γνω­στό ότι η ισχύς κάθε αλυ­σί­δας είναι η ισχύς του πιο αδύ­να­μου κρί­κου της. Μια συ­γκυ­βέρ­νη­ση ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ-ΚΙ­ΝΑΛ θα έχει ως όριο στην πο­λι­τι­κή πα­ρέμ­βα­σή της, το όριο της πο­λι­τι­κής του ΚΙΝΑΛ. Πρό­κει­ται για μια πρό­σθε­τη προει­δο­ποί­η­ση για την αξιο­πι­στία των «5+1 δε­σμεύ­σε­ων». Η καλ­λιέρ­γεια αυ­τα­πα­τών για τις κυ­βερ­νή­σεις συ­νερ­γα­σί­ας δεν είναι χωρίς πα­ρε­νέρ­γειες. Ήδη ο Ν. Αν­δρου­λά­κης προ­βά­λει θέση ότι θα συ­ναι­νέ­σει σε τέ­τοιες προ­ο­πτι­κές, υπό την προ­ϋ­πό­θε­ση ότι δεν θα είναι πρω­θυ­πουρ­γός ούτε ο Αλ. Τσί­πρας, ούτε ο Κυρ. Μη­τσο­τά­κης. Επι­φα­νεια­κά, η πρό­τα­ση του Τσί­πρα για «προ­ο­δευ­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση» μπο­ρεί να εξε­λι­χθεί σε αυ­το­πα­γί­δευ­ση, που θα θυ­μί­ζει την πα­ροι­μία «το έξυ­πνο πουλί από τη μύτη πιά­νε­ται», όμως ο κίν­δυ­νος είναι βα­θύ­τε­ρος: αυτή η προ­πα­γάν­δα λειαί­νει το έδα­φος για ευ­ρύ­τε­ρες κυ­βερ­νή­σεις συ­νερ­γα­σί­ας ή «ει­δι­κού σκο­πού», δη­λα­δή για την κα­θε­στω­τι­κή επι­λο­γή που επω­ά­ζε­ται, αν η επερ­χό­με­νη κρίση απο­δει­χθεί βα­θύ­τε­ρη των προ­βλέ­ψε­ων. Και σε αυτό το εν­δε­χό­με­νο, ο Τσί­πρας θα βα­δί­ζει προς το δικό του Κα­στε­λό­ρι­ζο, όπως και ο ση­με­ρι­νός ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ θα βα­δί­ζει προς τη δική του α λα ΠΑΣΟΚ πα­ρακ­μή.

Κά­ποια στε­λέ­χη της «Ομπρέ­λας» δια­τύ­πω­σαν δη­μό­σια την εκτί­μη­ση ότι το πραγ­μα­τι­κό κί­νη­τρο του Τσί­πρα για την επι­βο­λή των δια­λυ­τι­κών ορ­γα­νω­τι­κών προ­τά­σε­ών του, είναι κυ­ρί­ως η δια­μόρ­φω­ση των συν­θη­κών που θα του επι­τρέ­ψουν να δια­τη­ρή­σει τον έλεγ­χο του κόμ­μα­τος και να απο­φύ­γει τις ευ­θύ­νες από μια νέα πο­λι­τι­κή ήττα.

Η εκτί­μη­ση αυτή είναι σωστή. Και φω­τί­ζει με πιο σκλη­ρά χρώ­μα­τα τόσο τις υπο­χρε­ώ­σεις όσων δια­τη­ρούν αρι­στε­ρές ανα­φο­ρές μέσα στον ση­με­ρι­νό ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, όσο και τις υπο­χρε­ώ­σεις όλων όσων πα­λεύ­ουν έξω από τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και διεκ­δι­κούν σχέ­σεις με τον απλό κόσμο που συ­νε­χί­ζει να είναι εγκλω­βι­σμέ­νος στις γραμ­μές του.

/rproject.gr