Εχει πολλές πλευρές η Ιστορία και, ακόμα περισσότερο, κάποιες από αυτές είναι λάθος, ενώ οι άλλες ορθές;
Μία από τις μεγαλύτερες ανοησίες, που εκφέρεται μάλιστα από επίσημα χείλη σε ολόκληρο το πολιτικό φάσμα, είναι η περιβόητη φράση «σωστή πλευρά της Ιστορίας» – λες και υπάρχει λανθασμένη.
Τώρα τελευταία χρησιμοποιείται κατά κόρον από αυτούς που καταδικάζουν (και δικαίως) τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, κάνοντας όμως τουμπεκί ψιλοκομμένο για όλες τις ιμπεριαλιστικές αγριότητες της Δύσης και των δορυφόρων της: αν αρχίσουμε τώρα να μιλάμε για την Παλαιστίνη, την Υεμένη ή τη Σερβία, θα ξημερώσουμε.
Παύλος Μεθενίτης
Ολοι αυτοί βεβαιώνουν πως η Ελλάδα ήταν και είναι στη σωστή πλευρά της Ιστορίας, εννοώντας πως ευτυχώς η πατρίδα μας παραμένει ένα εξάρτημα του νικηφόρου ευρωατλαντισμού. Μάλλον αυτό είχε στο μυαλό του ο πρωθυπουργός, όταν πρόσφατα δήλωσε, κατά τη διάρκεια της επίσημης επίσκεψής του στις ΗΠΑ απευθυνόμενος στον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, πως «ήμασταν πάντα μαζί στη σωστή πλευρά της Ιστορίας».
Απέναντί τους, οι άλλοι, που θεωρούν πως εκείνοι βρίσκονται στη σωστή πλευρά της Ιστορίας. Ο Δημήτρης Κουτσούμπας, ας πούμε, ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ, είχε δηλώσει για την επέτειο της 25ης Μαρτίου: «Η Επανάσταση του 1821, ως γνήσιο τέκνο της εποχής της, διδάσκει ότι η “σωστή πλευρά της Ιστορίας” είναι αυτή που κινεί τον τροχό της κοινωνικής εξέλιξης προς τα μπρος, είναι ο δίκαιος αγώνας των καταπιεσμένων…». Αναρωτιέμαι εάν το ΚΚΕ ήταν επίσης στη σωστή πλευρά της Ιστορίας όταν δικαιολογούσε την εισβολή των Σοβιετικών στην Τσεχοσλοβακία και το Αφγανιστάν.
Προφανώς, ο καθένας ανακηρύσσει ως σωστή πλευρά της Ιστορίας τη δική του θέση. Εχει όμως πολλές πλευρές η Ιστορία και, ακόμα περισσότερο, κάποιες από αυτές είναι λάθος, ενώ οι άλλες ορθές; Για να δούμε τι μας λέει επ’ αυτού η ίδια η λέξη.
Λοιπόν, το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας είναι σαφές: ο αρχαίος όρος «ιστορία» προέρχεται από το «ίστωρ» (ο γνώστης, ο κριτής) που ετυμολογείται από το ρήμα «οίδα», δηλαδή «γνωρίζω». «Ιστορώ» σήμαινε «αναζητώ πληροφορίες, επιδιώκω τη γνώση», συνεπώς η αρχική σημασία της λέξης είναι η γνώση που προκύπτει από την επιστημονική έρευνα των πληροφοριών.
Σιγά σιγά ο όρος εξελίσσεται εννοιολογικά: φτάνει να σημαίνει την επιστημονική και συστηματική παρατήρηση και την αναζήτηση της γνώσης, δηλαδή την επιστήμη, σε αντίθεση με τη μυθολογία. Από εκεί πάμε στη γραπτή αναφορά σε αποκτηθείσες γνώσεις για πρόσωπα, πράγματα και γεγονότα του παρελθόντος, όχι όμως μόνο ως απλή αφήγηση, αλλά πάντα και ως έρευνα των σχέσεων αιτίου και αιτιατού που γέννησαν αυτά τα γεγονότα.
Αυτό μας λέει πως η Ιστορία δεν έχει πολλές πλευρές – μία είναι η πλευρά της, αυτή της συλλογής πληροφοριών και της επιστημονικής επεξεργασίας τους. Η Ιατρική ή η Φυσική έχουν σωστή και λάθος πλευρά; Η επιστήμη της Ιστορίας δεν είναι κάποια άποψη, δεν είναι κάποια ηθική, ώστε να είμαστε εμείς στη σωστή πλευρά και να κατακεραυνώνουμε τους άλλους που είναι απέναντι, στη λάθος και ανήθικη, εσφαλμένη πλευρά.
Εκτός κι αν δεν μιλάμε για την επιστήμη της Ιστορίας, με γιώτα κεφαλαίο, αλλά για την ιστορία, που μπορεί να είναι πλαστή διήγηση, μύθος, σύμφωνα με το Μείζον Ελληνικό Λεξικό, ή γεγονός, υπόθεση, περιπέτεια, ιδιαίτερα ερωτική, ή ενόχληση, μπλέξιμο. «Τι ιστορίες για αγρίους μού λες τώρα», λέμε, και τότε, ναι, μπορεί ο συνομιλητής μας να μην είναι στη σωστή πλευρά της ιστορίας.
efsyn.gr
