Δεδομένης της συνθήκης που επικρατεί στα ελληνικά ΜΜΕ καλό είναι να διαβάσει κάποιος το βιβλίο του M. Foessel, «Υποτροπή-1938» (μετάφραση: Δημοσθένης Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος, Πόλις, 2020). Ο Foessel περιεργάζεται πολιτικά το έτος 1938 αποκλειστικά μέσα από τις γαλλικές εφημερίδες της εποχής και περιγράφει μια κατάσταση που παρουσιάζει αναλογίες με τη δική μας. Η λέξη «Υποτροπή» άλλωστε δηλώνει τις αντίστοιχες αναλογίες με τον σημερινό γαλλικό Τύπο. Απλώς στην Ελλάδα της 108ης θέσης στην παγκόσμια κατάταξη τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα -μ’ όλο που και στη Γαλλία είναι άσχημα.
Χρήστος Λάσκος *
Παραπέμπω λοιπόν στον Foessel δεδομένου πως η ανάλυσή του, ενώ θα μπορούσε -το θέμα βοηθάει- να μένει στην, εξαιρετικά πάντως σημαντική, επιφάνεια των πραγμάτων, πηγαίνει βαθύτερα: στις ταξικές σχέσεις, στα ταξικά συμφέροντα, στα κοινωνικά συναισθήματα και πάθη.
Ο τίτλος του άρθρου μου είναι αυτό που αναφωνεί ευκατάστατος νοικοκύρης, του οποίου τα μάτια πονάνε στο θέαμα μιας διαδήλωσης που περνά από μπρος του.
«Στις 16 Μαρτίου λοιπόν ο Μπερνανός βρίσκεται δίπλα σ’ έναν [ταξικά] εχθρό του Λαϊκού Μετώπου. […] “Βλέπαμε μαζί να διαδηλώνουν, σαν μιαν αυλή των θαυμάτων, γέροι και γριές που απαιτούσαν τη σύνταξη την οποία τόσες φορές τους υποσχέθηκαν και άλλες τόσες τους αρνήθηκαν. ‘Καθάρματα!’ φώναξε ο συνοδοιπόρος μου δείχνοντας τη γροθιά του στους γέροντες”».
Συνεχίζει ο Foessel: «Σε αυτήν την προσβολή που εκτοξεύτηκε κατά πρόσωπο στους γέροντες, εκφράζεται ο υπέρμετρος θυμός μιας ευκατάστατης μερίδας του γαλλικού πληθυσμού ενάντια στους άθλιους που τολμούν ακόμα να ζητούν λίγο Λαϊκό Μέτωπο».
Είναι θυμωμένοι οι ευκατάστατοι, οι «μεσαίοι». Τους είναι αδιανόητη η βουλιμία των κατώτερων τάξεων. Εντελώς ανάρμοστη. Πάντα. Τώρα όσο και τότε.
Ακου να ζητούν αυξήσεις οι μισθωτοί! Να μην κατανοούν πως παίρνουν αυτό που τους αξίζει. Αυτό που αξιοκρατικά τους αξίζει. Ακου να προσφέρει η βαριά μας τουριστική, βιομηχανία δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας, με εξαιρετικές συνθήκες δουλειάς και αμοιβής 800 καθαρά για 7 μέρες τη βδομάδα, 10+ ώρες την ημέρα και τα «καθάρματα» να προτιμούν το χουζούρι!
Οπως τότε, έτσι και τώρα, οι ευκατάστατοι, οι πετυχημένοι και αυτοδημιούργητοι κληρονόμοι δεν μπορούν, δεν αντέχουν τα αιτήματα των «πεινασμένων», των οποίων η απληστία μόνο σε βάρος τους μπορεί να ικανοποιηθεί. Αυτοί ξέρουν από την αρχή: το trickle down effect είναι μια μπούρδα και μισή. Χωρίς την εκμετάλλευση δουλειά δεν γίνεται.
Εκμετάλλευση. Ο επιστημονικός όρος που περιγράφει αυτό που θέλουν οι ευκατάστατοι -και το καταφέρνουν μια χαρά.
Εκμετάλλευση. Η λέξη που περισσότερο απ’ όλες λείπει από τον λόγο του μεγαλύτερου τμήματος της Αριστεράς μας. Οποιος έχει το κουράγιο, ας κάνει μια σχετική ανάλυση λόγου. Η «μεσαία τάξη» εμφανίζεται πληθωριστικά, η εργατική τάξη σε αριθμούς που τείνουν στο μηδέν, η εκμετάλλευση πουθενά και ποτέ.
Είναι τέτοια η θεωρητική έκπτωση, η απομάκρυνση από την αντικαπιταλιστική θεωρητική οπτική, από τον μαρξισμό και όχι μόνο, που η εκμετάλλευση χρησιμοποιείται για να περιγράψει «ακραίες» καταστάσεις, όταν τα αφεντικά ασκούνται και σε βασανιστήρια των υπαλλήλων τους.
Στην καπιταλιστική κανονικότητα, που ως γνωστόν χαρακτηρίζεται από την επικράτηση της υγιούς (sic) επιχειρηματικότητας, δεν είναι πρέπον να χρησιμοποιείται ο όρος εκμετάλλευση. Εδώ οι κοινωνικοί εταίροι κάνουν σωστά και δίκαια τη μοιρασιά.
Κούνια που μας κούναγε. Ενάμισης αιώνας από τον θάνατο του Μαρξ και η κεντρική έννοια της ανάλυσής του έχει γίνει ξέφτια και παρτάλια. Τώρα έχουμε τη νέα «προοδευτική» σκέψη, ψηφιακή και όχι μεμψίμοιρη. Απευθυνόμενη προνομιακά σε ένα πράγμα που το λένε «Κέντρο».
O Μάριο Τρόντι σε μια συνέντευξη του Alvaro Prunetti στο alterthess εμφανίζεται να λέει: «Οι καπιταλιστές φοβούνται την ιστορία των εργατών, όχι την πολιτική της Αριστεράς. Την πρώτη την έχουν στείλει στο πυρ το εξώτερον, τη δεύτερη την υποδέχτηκαν στα παλάτια της εξουσίας».
Μια ξέπνοη Αριστερά, που δεν μιλάει για εκμετάλλευση, πώς να μιλήσει για επανάσταση; Για επανάσταση πλέον μιλούν οι διαφημιστές και μόνο. Επαναστατικές είναι οι οδοντόκρεμες, τα απορρυπαντικά, ακόμη και οι πάνες ακράτειας. Και δεν επαναφέρω εδώ το πολυκαιρισμένο δίλημμα «μεταρρύθμιση ή επανάσταση». Γιατί έχουμε μπει σε μια εποχή όπου ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις δεν προβλέπονται, όπου ο ρεφορμισμός είναι πουκάμισο αδειανό. Χωρίς την επιδίωξη ριζικών μετασχηματισμών τίποτα δεν πρόκειται να βελτιωθεί.
Εκμετάλλευση. Επανάσταση. Λέξεις χωρίς τις οποίες καμιά άξια λόγου Αριστερά δεν υφίσταται.
Επανάσταση. Που δεν σημαίνει κουμπουροφόροι ακόλουθοι του -θαυμάσιου ωστόσο- Αύγουστου Μπλανκί, αλλά απαίτηση ριζικών αλλαγών με σαφή στόχο την υπέρβαση του άθλιου συστήματος και των φιλελεύθερων οπαδών του, οι οποίοι λένε τους φτωχούς καθάρματα.
* εκπαιδευτικός
efsyn.gr/
