Οι μπίζνες τους λερώνουν το ποδόσφαιρο και σκοτώνουν την εργατική τάξη

Οι μπίζνες τους λερώνουν το ποδόσφαιρο και σκοτώνουν την εργατική τάξη

  • |

Το ποδόσφαιρο είναι το λαϊκότερο και δημοφιλέστερο άθλημα στον κόσμο, με διαφορά από το δεύτερο. Αρκούν τέσσερα δοκάρια και μια μπάλα, ώστε δύο ομάδες οπουδήποτε να αρχίσουν να παίζουν. Εκατομμύρια φίλαθλοι σε όλο τον πλανήτη παρακολουθούν τις αγαπημένες τους ομάδες βιώνοντας πρωτόγνωρα και αντιφατικά συναισθήματα. Τι σχέση έχει, όμως, αυτό το ποδόσφαιρο με όσους κρατούν τις τύχες του στα χέρια τους; Μάλλον καμία.

Νικόλας Κολυτάς

Μου­ντιάλ και αίμα

Η φε­τι­νή διορ­γά­νω­ση του Μου­ντιάλ στο Κατάρ έχει εγεί­ρει με­γά­λη συ­ζή­τη­ση. Η FIFA το 2010 ανέ­θε­σε τη διορ­γά­νω­ση του κο­ρυ­φαί­ου θε­σμού του πα­γκό­σμιου πο­δο­σφαί­ρου για το 2022, σε μια χώρα η οποία έχει κα­ταγ­γελ­θεί επα­νει­λημ­μέ­νως για πα­ρα­βιά­σεις αν­θρω­πί­νων δι­καιω­μά­των, κα­τα­πί­ε­ση των γυ­ναι­κών και διωγ­μό των ατό­μων της ΛΟ­ΑΤ­ΚΙ κοι­νό­τη­τας. Στο σύγ­χρο­νο εμπο­ρευ­μα­το­ποι­η­μέ­νο πο­δό­σφαι­ρο, όμως, όλα αυτά έχουν μικρή ση­μα­σία. Τα πε­τρο­δό­λα­ρα των Αρά­βων αγο­ρά­ζουν και που­λά­νε τα πάντα στο δευ­τε­ρό­λε­πτο, θέ­το­ντας σε δεύ­τε­ρη μοίρα την ουσία του ίδιου του αθλή­μα­τος. Και κάπως έτσι εμ­φα­νί­ζο­νται οι δύο όψεις του πο­δο­σφαί­ρου. Από τη μία αυτοί που αγα­πούν τους κα­νό­νες του, την πο­λυ­πο­λι­τι­σμι­κό­τη­τά του, την τα­ξι­κό­τη­τά του και την κουλ­τού­ρα του, και από την άλλη αυτοί που το βλέ­πουν ως μια πολύ ωραία μπίζ­να.

Να δούμε αυτή τη διττή υπό­στα­ση του πο­δο­σφαί­ρου σε δύο πρό­σφα­τες δη­λώ­σεις σχε­τι­κά με τη διορ­γά­νω­ση στο Κατάρ. Ερίκ Κα­ντο­νά (Γάλ­λος πρώην πο­δο­σφαι­ρι­στής): «Το Κατάρ δεν είναι πο­δο­σφαι­ρι­κή χώρα! Πρό­κει­ται για μια οι­κο­λο­γι­κή κα­τα­στρο­φή, με όλα αυτά τα κλι­μα­τι­ζό­με­να γή­πε­δα. Μια τρέλα, μια βλα­κεία. Και πάνω απ’ όλα μια αν­θρώ­πι­νη φρίκη. Πόσες χι­λιά­δες θά­να­τοι, για να χτι­στούν αυτά τα γή­πε­δα και να δια­σκε­δά­σει το πλή­θος για δύο μήνες; Κα­νείς δεν νοιά­ζε­ται. Το μόνο νόημα αυτής της εκ­δή­λω­σης είναι το κέρ­δος». Νι­κο­λά Σαρ­κο­ζί (πρώην Πρό­ε­δρος της Γαλ­λί­ας): «Όλες τις χώρες που έχουν διορ­γα­νώ­σει με­γά­λες διε­θνείς διορ­γα­νώ­σεις τα τε­λευ­ταία χρό­νια τις πο­λέ­μη­σαν αρ­κε­τά. Πρέ­πει να δώ­σου­με σε κα­θε­μία από αυτές τις χώρες την ευ­και­ρία να επι­δεί­ξουν την τε­χνο­γνω­σία τους και να πε­ρι­μέ­νου­με πώς θα εξε­λι­χθούν αυτά τα γε­γο­νό­τα πριν τις κρί­νου­με».

Η αντί­θε­ση των δύο δη­λώ­σε­ων είναι εκ­πλη­κτι­κή. Ο ένας που έζησε το πο­δό­σφαι­ρο μέσα από τις τέσ­σε­ρις γραμ­μές του γη­πέ­δου βλέ­πει από πριν τι συμ­βαί­νει στο Κατάρ και ο άλλος που το έζησε από τις VIP κερ­κί­δες καλεί τον κόσμο να πε­ρι­μέ­νει πώς θα εξε­λι­χθούν τα γε­γο­νό­τα. Μόνο που τα γε­γο­νό­τα μι­λούν από μόνα τους. Σύμ­φω­να με στοι­χεία του Guardian στο ερ­γο­λα­βι­κό κά­τερ­γο του Κατάρ την τε­λευ­ταία δε­κα­ε­τία έχουν χάσει τη ζωή τους πε­ρί­που 7.000 ερ­γά­τες, κυ­ρί­ως προ­ερ­χό­με­νοι από την Ινδία, το Πα­κι­στάν, το Μπαν­γκλα­ντές, τη Σρι Λάνκα και το Νεπάλ.

Τη στιγ­μή που η χώρα υπο­λεί­πε­ται σε βα­σι­κές κοι­νω­νι­κές πα­ρο­χές δα­πα­νή­θη­καν 10 δι­σε­κα­τομ­μύ­ρια ευρώ μόνο για τα νέα γή­πε­δα που χτί­στη­καν εκεί. Όσοι τα έχτι­σαν δού­λευαν στην πλειο­ψη­φία των πε­ρι­πτώ­σε­ων για 1000 ευρώ, 12 ώρες την ημέρα κάτω από συν­θή­κες ακραί­ας ζέ­στης και ζού­σαν σε ελ­λι­πή δια­με­ρί­σμα­τα ή σε πα­ρά­γκες. Χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό της κα­τά­στα­σης είναι ότι η ίδια η διορ­γα­νώ­τρια αρχή, προ­κει­μέ­νου να μην εκτε­θεί έβγα­λε την εξής ανα­κοί­νω­ση για δη­μο­σιο­γρά­φους και ρε­πόρ­τερ που θα επι­σκε­φθούν το Κατάρ: «Απα­γο­ρεύ­ε­ται η κι­νη­μα­το­γρά­φη­ση ή η λήψη φω­το­γρα­φιών σε σπί­τια, συ­γκρο­τή­μα­τα κα­τοι­κιών, ιδιω­τι­κά κτί­ρια και βιο­μη­χα­νι­κές ζώνες». Η αλή­θεια είναι ότι η ει­κό­να των ενα­πο­μεί­να­ντων απλή­ρω­των ερ­γα­τών εν­δε­χο­μέ­νως να μην είναι και πολύ ελ­κυ­στι­κή για την πα­γκό­σμια ελίτ που ανα­μέ­νε­ται να κα­τα­κλεί­σει τις πα­νά­κρι­βες σουί­τες των νε­ό­κτι­στών γη­πέ­δων ώστε στο πε­ρι­θώ­ριο των αγώ­νων να κλεί­σει τα νέα deals της.

Εμπο­ρευ­μα­το­ποί­η­ση και λο­γο­κρι­σία

Κάπως έτσι, το σύγ­χρο­νο πο­δό­σφαι­ρο, γί­νε­ται μέσο για χρήμα, φήμη, γε­ω­πο­λι­τι­κή και υπο­κρι­σία. Ποιος δεν έχει δει τις δε­κά­δες κα­μπά­νιες της FIFA και της UEFA ενά­ντια στο ρα­τσι­σμό και τις δια­κρί­σεις, τα φι­λαν­θρω­πι­κά gala και τις χο­ρη­γι­κές δια­φη­μί­σεις με κοι­νω­νι­κό πρό­ση­μο; Όλα αυτά είναι ένα υπέ­ρο­χο άλ­λο­θι πίσω από το οποίο κρύ­βο­νται τα πιο αι­μο­βό­ρα κο­ρά­κια της αγο­ράς. Οι διε­θνείς ομο­σπον­δί­ες του πο­δο­σφαί­ρου «στέ­κο­νται» στο πλευ­ρό των κο­λα­σμέ­νων αυτής της γης, αρκεί αυτοί οι κο­λα­σμέ­νοι να μην είναι επι­κίν­δυ­νοι για τις διε­θνείς ισορ­ρο­πί­ες. Ποιος ξεχνά τις τι­μω­ρί­ες έδρας και τα πρό­στι­μα σε ομά­δες όπως η Σέλ­τικ επει­δή οι οπα­δοί της ύψω­σαν ση­μαί­ες της Πα­λαι­στί­νης σε αγώ­νες με ομά­δες από το Ισ­ρα­ήλ; Ποιος ξεχνά τα οι­κο­νο­μι­κά σκάν­δα­λα που κατά και­ρούς βγαί­νουν το ένα μετά το άλλο για επι­φα­νείς προ­σω­πι­κό­τη­τες των διε­θνών ομο­σπον­διών; Ποιος ξεχνά τα εκα­τομ­μύ­ρια που δια­κυ­βεύ­ο­νται πίσω από χο­ρη­γι­κές συμ­φω­νί­ες ακόμη και με εται­ρί­ες κο­λοσ­σούς που στη­ρί­ζουν πα­ράλ­λη­λα πο­λε­μι­κές επι­χει­ρή­σεις;

Σί­γου­ρα ένας από αυ­τούς που ξεχνά όλα τα πα­ρα­πά­νω είναι ο Κυ­ριά­κος Μη­τσο­τά­κης. Ως κλα­σι­κός μαϊ­ντα­νός πλέον, κατά την επί­σκε­ψή του στη Ντόχα τον Αύ­γου­στο για ενερ­γεια­κά ζη­τή­μα­τα, συ­να­ντή­θη­κε με­τα­ξύ άλλων και με τον πρό­ε­δρο της FIFA, Τζάνι Ιν­φα­ντί­νο, ο οποί­ος βρι­σκό­ταν εκεί λόγω του επι­κεί­με­νου πα­γκο­σμί­ου κυ­πέλ­λου. Οι κυ­βερ­νη­τι­κές διαρ­ρο­ές ανέ­φε­ραν ότι οι δύο άν­δρες συ­ζή­τη­σαν σε φι­λι­κό κλίμα για τις «εξε­λί­ξεις στο πα­γκό­σμιο πο­δό­σφαι­ρο» ενώ τα δη­μο­σιεύ­μα­τα του αθλη­τι­κού Τύπου τό­νι­ζαν ότι «ο κύ­ριος Μη­τσο­τά­κης έλαβε ως δώρο μια μπάλα της κο­ρυ­φαί­ας πο­δο­σφαι­ρι­κής διορ­γά­νω­σης, που θα διε­ξα­χθεί 21/11 με 18/12». Το ότι ο Μη­τσο­τά­κης έχει δι­δα­κτο­ρι­κή δια­τρι­βή στο να αντλεί πο­λι­τι­κή υπε­ρα­ξία γύρω από κάθε ερ­γα­σια­κό κά­τερ­γο είναι γνω­στό. Αυτό που κρυ­βό­ταν, όμως, πίσω από αυτή την επι­κοι­νω­νια­κή κί­νη­ση ήταν το γε­γο­νός ότι αντί­στοι­χα κά­τερ­γα θα ήταν πρό­θυ­μος να φέρει στην Ελ­λά­δα, καθώς η χώρα μας χωρίς καμία ντρο­πή διεκ­δι­κεί τη διορ­γά­νω­ση του Μου­ντιάλ του 2030, από κοι­νού με τη δι­κτα­το­ρία της Αι­γύ­πτου και την πολύ «δη­μο­κρα­τι­κή» Σα­ου­δι­κή Αρα­βία.

Δεν είναι τυ­χαίο άλ­λω­στε, ότι και ενό­ψει των εκλο­γών, η κυ­βέρ­νη­ση μοι­ρά­ζει γή­πε­δα αφει­δώς σε κάθε εν­δια­φε­ρό­με­νο επι­χει­ρη­μα­τία. Στην πλειο­νό­τη­τα των πε­ρι­πτώ­σε­ων, τα σχέ­δια αυτά προ­βλέ­πουν χρη­μα­το­δό­τη­ση τέ­τοιων έργων με κρα­τι­κό χρήμα και πάντα σύμ­φω­να με τις απαι­τή­σεις του εκά­στο­τε φι­λι­κά δια­κεί­με­νου προς την κυ­βέρ­νη­ση κα­πι­τα­λι­στή. Ήδη δήμοι προ­χω­ρούν σε ανα­κοι­νώ­σεις σχε­τι­κά με τις ανε­γέρ­σεις νέων γη­πέ­δων, ενώ επι­χει­ρη­μα­τί­ες μοι­ρά­ζουν μα­κέ­τες δεξιά και αρι­στε­ρά. Αν η Ελ­λά­δα είναι ανά­με­σα στις διορ­γα­νώ­τριες του Μου­ντιάλ του 2030, τα έργα αυτά θα τρέ­ξουν με όρους και ρυθ­μούς αντί­στοι­χους με αυ­τούς του Κατάρ, ή για να μην πάμε μα­κριά, όρους αντί­στοι­χους με τα ολυ­μπια­κά έργα του 2004. Έργα που πλη­ρώ­νου­με μέχρι σή­με­ρα πάρα πολύ ακρι­βά.

Πο­δό­σφαι­ρο και διεκ­δι­κή­σεις

Μια ολό­κλη­ρη βιο­μη­χα­νία βρώ­μι­κου κέρ­δους που δεν έχει καμία σχέση με τη μα­γεία του αθλή­μα­τος και την αγάπη των οπα­δών, έχει στη­θεί εδώ και δε­κα­ε­τί­ες γύρω από το brand που λέ­γε­ται πο­δό­σφαι­ρο. Αυτή η βιο­μη­χα­νία βλέ­πει τους αθλη­τές ως άλογα κούρ­σας, τους φι­λά­θλους ως κα­τα­να­λω­τές και τα γή­πε­δα ως πεδία κερ­δο­φο­ρί­ας. Στο βωμό του χρή­μα­τος οι σύγ­χρο­νοι πο­δο­σφαι­ρι­στές ανα­γκά­ζο­νται να εξα­ντλούν τον ορ­γα­νι­σμό τους, να αγω­νί­ζο­νται πα­ράλ­λη­λα σε πολ­λές διορ­γα­νώ­σεις και να εμ­φα­νί­ζουν πολύ πιο εύ­κο­λα ποι­κί­λα προ­βλή­μα­τα υγεί­ας. Η σο­κα­ρι­στι­κή ει­κό­να της κα­τάρ­ρευ­σης του διε­θνούς Δανού πο­δο­σφαι­ρι­στή Κρί­στιαν Έρικ­σον στο πρό­σφα­το Euro, είναι ίσως η πιο διά­ση­μη από εκα­το­ντά­δες αντί­στοι­χες πε­ρι­πτώ­σεις πα­γκο­σμί­ως. Κα­νείς δεν έχει απα­ντή­σει τι μέτρα έχει λάβει η FIFA για την προ­στα­σία των αθλη­τών και τη μη υπερ­βο­λι­κή επι­βά­ρυν­σή τους. Όπως και κα­νείς δεν έχει απα­ντή­σει για την υπερ­κο­στο­λό­γη­ση των ει­σι­τη­ρί­ων και την προ­σπά­θεια απα­γκί­στρω­σης του πο­δο­σφαί­ρου από τα φτω­χό­τε­ρα λαϊκά στρώ­μα­τα.

Το φε­τι­νό Μου­ντιάλ στο Κατάρ είναι ένα χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό πα­ρά­δειγ­μα του τι ση­μαί­νει σύγ­χρο­νο εμπο­ρευ­μα­το­ποι­η­μέ­νο πο­δό­σφαι­ρο. Το διορ­γα­νώ­νει μια χώρα που κα­τα­στρα­τη­γεί δι­καιώ­μα­τα, το χτί­ζει μια τάξη που πε­θαί­νει στα ερ­γο­τά­ξια, το απο­λαμ­βά­νει μια ελίτ που έχει τα προ­νό­μια και το χαί­ρε­ται μια κάστα που αυ­γα­τί­ζει τα κέρδη της. Το Κατάρ λόγω του πο­λέ­μου στην Ου­κρα­νία και το ενερ­γεια­κό εμπάρ­γκο στη Ρωσία, ανα­βαθ­μί­ζει το ρόλο του ως ενερ­γεια­κός πά­ρο­χος. Το πο­δο­σφαι­ρι­κό θέαμα των πλου­σιο­πά­ρο­χων γη­πέ­δων του λει­τουρ­γεί σε με­γά­λο βαθμό ως το φα­ντα­χτε­ρό χα­λά­κι κάτω από το οποίο παί­ζο­νται με­γά­λες συμ­φω­νί­ες και κρύ­βο­νται χι­λιά­δες προ­βλή­μα­τα. Ποιος να τολ­μή­σει, όμως, να πει τι;

Απέ­να­ντι στο πο­δό­σφαι­ρο των αφε­ντι­κών, πρέ­πει να προ­τά­ξου­με το δικό μας πο­δό­σφαι­ρο. Η πα­γκό­σμια ερ­γα­τι­κή τάξη μέσα από τις πο­λι­τι­κές ορ­γα­νώ­σεις της, τα συν­δι­κά­τα και τους ανε­ξάρ­τη­τους συν­δέ­σμους οπα­δών, πρέ­πει να κα­ταγ­γεί­λει το έγκλη­μα που κρύ­βε­ται πίσω από τη λα­μπε­ρή διορ­γά­νω­ση. Πρέ­πει να ξε­μπρο­στιά­σει όλους αυ­τούς τους χαρ­το­για­κά­δες που λυ­μαί­νο­νται το άθλη­μα. Ο σπου­δαί­ος συγ­γρα­φέ­ας Αλ­μπέρ Καμύ δή­λω­νε χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά: «Όσα γνω­ρί­ζω περί ηθι­κής τα οφεί­λω στο πο­δό­σφαι­ρο». Σί­γου­ρα δεν εν­νο­ού­σε το πο­δό­σφαι­ρο του Ιν­φα­ντί­νο, των πε­τρο­δό­λα­ρων και του αί­μα­τος των ερ­γα­τών. Αυτό το χα­μέ­νο νόημα του πο­δο­σφαί­ρου κα­λού­μα­στε να βρού­με εμείς σή­με­ρα.

/rproject.gr