Νεοφιλελεύθερα εγκλήματα «just in time»

Οι πυρκαγιές που κατακαίνε την χώρα μοιάζουν πρωτοφανείς και με μία έννοια είναι καθώς απλώνονται ταυτόχρονα σε όλο τον πλανήτη εναλλασσόμενες με επίσης πρωτοφανείς πλημμύρες και άλλα καταστροφικά φυσικά φαινόμενα.

Για τους κα­τοί­κους της ελ­λη­νι­κής επι­κρά­τειας ίσως αυτές οι πυρ­κα­γιές να απο­τε­λούν την πιο ισχυ­ρή μέχρι σή­με­ρα, και πιο μα­ζι­κή εμπει­ρία του τί είναι η κλι­μα­τι­κή αλ­λα­γή.  Εντού­τοις δεν είναι στις προ­θέ­σεις αυτού του ση­μειώ­μα­τος η πα­ρου­σί­α­ση και τεκ­μη­ρί­ω­ση του φαι­νο­μέ­νου αλλά μια συ­νο­πτι­κή έκ­θε­ση ορι­σμέ­νων πο­λι­τι­κών συ­μπε­ρα­σμά­των.

Γιώργος Σαπουνάς*

Απ’ αυτή την άποψη πρώτα έρ­χε­ται η δια­πί­στω­ση της κλι­μα­τι­κής αλ­λα­γής ως φαι­νό­με­νο σύμ­φυ­το με τον κα­πι­τα­λι­σμό, όχι απλώς ως επι­στη­μο­νι­κό πό­ρι­σμα αλλά πλέον και ως άμεση και μα­ζι­κή εμπει­ρία. Ως εκ τού­του ανα­δει­κνύ­ει και αυτή τον στρα­τη­γι­κό στόχο της ανα­τρο­πής του κα­πι­τα­λι­σμού, καθώς συ­γκλί­νουν οι άξο­νες: ερ­γα­σία, φύλο – φυλή, πε­ρι­βάλ­λον.

Just in time

Η κλι­μα­τι­κή αλ­λα­γή και εν γένει η κα­τα­στρο­φή του πε­ρι­βάλ­λο­ντος απο­τε­λεί βα­σι­κή διά­στα­ση του αι­τή­μα­τος της αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής ανα­τρο­πής. Η νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη δια­χεί­ρι­ση έρ­χε­ται να υπο­γραμ­μί­σει πολ­λα­πλά την πα­ρα­πά­νω δια­πί­στω­ση καθώς όσο το πρό­βλη­μα κλι­μα­κώ­νε­ται τόσο η κυ­ρί­αρ­χη αντί­λη­ψη δια­χεί­ρι­σης του κα­πι­τα­λι­σμού, που το δη­μιούρ­γη­σε, το αντι­με­τω­πί­ζει αντι­στρό­φως ανά­λο­γα. Η αντί­λη­ψη «just in time» (όλα στην ώρα τους – όπερ τί­πο­τα προ­λη­πτι­κά) αντι­με­τω­πί­ζει τα ζη­τή­μα­τα μόνο όταν αυτά βρε­θούν σε πλήρη εξέ­λι­ξη και πάντα με από­λυ­τη προ­τε­ραιό­τη­τα στην κερ­δο­φο­ρία με απο­τέ­λε­σμα την έκ­θε­ση της κοι­νω­νί­ας ως «πόλης ανο­χύ­ρω­της» σε μα­ζι­κούς ακραί­ους κιν­δύ­νους που το ίδιο το σύ­στη­μα, εν πολ­λοίς, δη­μιουρ­γεί.

Στην πε­ρί­πτω­ση των πυρ­κα­γιών η συ­ντή­ρη­ση μέσων και δυ­νά­με­ων πυ­ρό­σβε­σης κρί­νε­ται ως ασύμ­φο­ρο έξοδο (σε αντί­θε­ση π.χ. με τις δα­πά­νες για τους μη­χα­νι­σμούς κα­τα­στο­λής – στρα­τό, αστυ­νο­μία, συ­νο­ριο­φυ­λα­κή – ή τις δα­πά­νες για υπο­δο­μές που αυ­ξά­νουν την κερ­δο­φο­ρία του κε­φα­λαί­ου), με συ­νέ­πεια αυτό που σή­με­ρα ζούμε. Ακόμη και η, ούτως ή άλλως, φει­δω­λή χρήση εναλ­λα­κτι­κών εφαρ­μο­γών – επι­στη­μο­νι­κών κα­τα­κτή­σε­ων όπως οι ΑΠΕ (ανα­νε­ώ­σι­μες πηγές ενέρ­γειας), εμπί­πτο­ντας στο ασφυ­κτι­κό νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο πλαί­σιο της προ­τε­ραιό­τη­τας της κερ­δο­φο­ρί­ας, με­τα­τρέ­πο­νται συχνά από λύ­σεις σε επι­πλέ­ον επι­βά­ρυν­ση της κοι­νω­νι­κής ζωής μα και του πλα­νή­τη συ­νο­λι­κό­τε­ρα όπως όταν π.χ. στην θέση του καμ­μέ­νου δά­σους «φυ­τρώ­νει» δάσος από ανε­μο­γεν­νή­τριες.

Στις μέρες μας «έχου­με την τύχη» να βιώ­νου­με ταυ­τό­χρο­να πλή­θος πα­ρα­δειγ­μά­των των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων, κα­πι­τα­λι­στι­κών αδιε­ξό­δων. Η ίδια (just in time) λο­γι­κή έχει οδη­γή­σει στην πε­νι­χρή αντι­με­τώ­πι­ση της υγειο­νο­μι­κής κρί­σης του κο­ρω­νοϊ­ού «πα­ρά­γο­ντας» ταυ­τό­χρο­να τόσο την δια­σπο­ρά της (ελέω της «κο­στο­βό­ρας» απαι­τού­με­νης στή­ρι­ξης της κοι­νω­νί­ας από το κρά­τος με την ενί­σχυ­ση του ΕΣΥ, την δω­ρε­άν διά­θε­ση μέσων προ­στα­σί­ας, την επι­δο­μα­τι­κή πο­λι­τι­κή ένα­ντι της ανα­γκαί­ας «απο­στα­σιο­ποί­η­σης» κ.λ.π.) όσο και την ελειμ­μα­τι­κή αντι­με­τώ­πι­σή της (εμ­βό­λια για λί­γους σε διε­θνή κλί­μα­κα και φάρ­μα­κα για λι­γώ­τε­ρους σε κάθε κλί­μα­κα).

Στην πε­ρί­πτω­ση της κυ­βέρ­νη­σης Μη­τσο­τά­κη έχου­με να κά­νου­με με την επι­το­μή της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης εμ­μο­νής και μά­λι­στα από ένα πο­λι­τι­κό προ­σω­πι­κό που χα­ρα­κτη­ρί­ζε­ται από αλα­ζο­νία ανα­μειγ­μέ­νη με άγνοια για την ζωή της κοι­νω­νι­κής πλειο­ψη­φί­ας και ιδιαί­τε­ρα των κα­τώ­τε­ρων τά­ξε­ων και στρω­μά­των και πρω­το­φα­νή ανι­κα­νό­τη­τα σε όλα τα επί­πε­δα. Ακόμη και σ’ αυτό της λε­γό­με­νης «επι­κοι­νω­νί­ας» όπου η μία γκάφα δια­δέ­χε­ται την άλλη οξύ­νο­ντας τις προ­κλή­σεις προς τον δο­κι­μα­ζό­με­νο λαό. Δι­καί­ως μά­λι­στα όλους/ες αυ­τούς τους γε­λοί­ους μα και επι­κί­δυ­νους πο­λι­τι­κούς εκ­προ­σω­πεί επά­ξια ο ίδιος ο Κυ­ριά­κος Μη­τσο­τά­κης, μια σύγ­χρο­νη «Μαρία Αντουα­νέ­τα», που μόλις λίγες μέρες μετά την δη­μο­σιο­ποί­η­ση των πε­ριου­σια­κών του στοι­χεί­ων με τα 36 ακί­νη­τα δή­λω­σε πως τα σπί­τια (και τα δάση) ξα­να­φτιά­χο­νται λες και οι χι­λιά­δες που κα­τα­στρέ­φο­νται αυτές τις μέρες είναι όλοι/ες κά­τοι­κοι της ….Ιπ­πο­κρα­τεί­ου Πο­λι­τεί­ας! Η απου­σία μέσων και σχε­δί­ου, πλην της «εκ­κέ­νω­σης», απέ­να­ντι στις τε­ρά­στιες πυρ­κα­γιές είναι απο­τέ­λε­σμα συ­νει­δη­τής επι­λο­γής νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης ορ­θο­δο­ξί­ας και μάλ­λον ακραία εκ­δο­χή της καθώς η ίδια η κυ­βέρ­νη­ση «ξε­δό­ντια­σε» όποια πραγ­μα­τι­κή δυ­να­τό­τη­τα αντι­με­τώ­πι­σής της σε μέσα και αν­θρώ­πους,.   Προη­γή­θη­κε η τρα­γι­κή δια­χεί­ρι­ση της παν­δη­μί­ας με απο­τέ­λε­σμα μέχρι σή­με­ρα να έχουν πε­θά­νει πολ­λοί πε­ρισ­σό­τε­ροι από 1/1000 κα­τοί­κους της χώρας και να έχουν «γο­να­τί­σει» οι­κο­νο­μι­κά πολ­λοί πε­ρισ­σό­τε­ροι.

Στον αντί­πο­δα αυτών των, επιει­κώς ελ­λειμ­μα­τι­κών πο­λι­τι­κών αντι­με­τώ­πι­σης μα­ζι­κών κοι­νω­νι­κών κιν­δύ­νων και κα­τα­στρο­φών, έχουν γίνει σκλη­ρό­τα­τες τα­ξι­κές επι­λο­γές νόμων ενα­ντί­ον του κό­σμου της ερ­γα­σί­ας και ευ­ρύ­τε­ρα των φτω­χών που διαρ­κώς διευ­ρύ­νο­νται και κάθε απο­κλει­σμέ­νου/ης. Με ταυ­τό­χρο­νη ενί­σχυ­ση της κα­τα­στο­λής ενά­ντια σε κάθε μορφή κι­νή­μα­τος που ανέ­δει­ξε τις χει­ρό­τε­ρες, φα­σι­στι­κές πα­ρα­δό­σεις των σω­μά­των ασφα­λεί­ας και απε­λευ­θέ­ρω­σε τα πλέον «λυσ­σα­σμέ­να» ακρο­δε­ξιά στοι­χεία, που εξάλ­λου αφθο­νούν στην ΕΛΑΣ, να τρα­μπου­κί­ζουν και να τρο­μο­κρα­τούν όποιον/α αντι­στέ­κε­ται ή ακόμα και δια­μαρ­τύ­ρε­ται με την …βούλα του κρά­τους.

Ακόμη και η «έκρη­ξη» των πε­ρι­στα­τι­κών γυ­ναι­κο­κτο­νί­ας η οποία δεν μπο­ρεί να μην συν­δε­θεί με το γε­νι­κό δεξιό/ ακρο­δε­ξιό κλίμα της κυ­βερ­νη­τι­κής εξου­σί­ας που δια­χέ­ε­ται στην κοι­νω­νία, συ­νο­δεύ­ε­ται, παρά τα «κρο­κο­δεί­λια δά­κρυα» ορι­σμέ­νων κυ­βερ­νη­τι­κών και κρα­τι­κών πα­ρα­γό­ντων, από συ­γκε­κρι­μέ­νες επιει­κώς προ­κα­τει­λημ­μέ­νες συ­μπε­ρι­φο­ρές των «ορ­γά­νων της τάξης» αλλά και αντί­στοι­χες δη­λώ­σεις στε­λε­χών της Δε­ξιάς.

Η κυ­βέρ­νη­ση Μη­τσο­τά­κη στη­ρί­χτη­κε στην παν­θο­μο­λο­γη­μέ­νη απο­τυ­χία της δήθεν «πρώ­της φοράς Αρι­στε­ράς» του Τσί­πρα και την απο­γο­ή­τευ­ση που σκόρ­πι­σε μετά από μια πε­ρί­ο­δο όξυν­σης της κοι­νω­νι­κής οργής και απο­φα­σι­στι­κό­τη­τας. Ο Μη­τσο­τά­κης μά­λι­στα επι­χεί­ρη­σε μια σα­ρω­τι­κή ιδε­ο­λο­γι­κή επί­θε­ση απ’ τα δεξιά στη­ριγ­μέ­νη σε συχνά ακραία, χου­ντι­κής και φα­σί­ζου­σας κοπής στε­λέ­χη όπως π.χ. η υπουρ­γός Παι­δεί­ας Κε­ρα­μέ­ως αλλά και ο προ­ερ­χό­με­νος από το ΠΑΣΟΚ, πο­λι­τι­κός «γε­νί­τσα­ρος», Χρυ­σο­χο­ΐ­δης. Πί­στε­ψε πως θα μπο­ρέ­σει να χρη­σι­μο­ποι­ή­σει την παν­δη­μία ως ευ­και­ρία για γρή­γο­ρη και επι­θε­τι­κή εμ­βά­θυν­ση των σκλη­ρών τα­ξι­κών μέ­τρων του νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρου προ­γράμ­μα­τός του ανα­γι­γνώ­σκο­ντας ωστό­σο την (προ­σω­ρι­νή) εύ­νοια της τύχης ως δική του επι­τυ­χία. Η Νέα Σμύρ­νη του έδει­ξε ότι λο­γά­ρια­ζε χωρίς τον ξε­νο­δό­χο. Στην συ­νέ­χεια, την απο­τυ­χη­μέ­νη δια­χεί­ρι­ση της παν­δη­μί­ας που έχει κα­τα­λή­ξει σε «εμ­βό­λια και…προ­σευ­χές», έμελ­λε να ακο­λου­θή­σει η κα­τα­στρο­φή της πυρ­κα­γιάς που ακόμη δεν έχει λάβει τέλος.

Αρι­στε­ρή αντι­πο­λί­τευ­ση

Το κλίμα μέσα στην κοι­νω­νία έχει αλ­λά­ξει! Η οργή και η απελ­πι­σία ανε­βά­ζουν εκ νέου την «θερ­μο­κρα­σία» τόσο στο κι­νη­μα­τι­κό όσο και στο πο­λι­τι­κό επί­πε­δο. Εν­δει­κτι­κή η πίεση που έχουν δε­χτεί τα συ­στη­μι­κά ΜΜΕ που όλα τα τε­λευ­ταία χρό­νια πα­σχί­ζουν να δι­καιώ­σουν το σύν­θη­μα που πε­ρι­γρά­φει ου­σια­στι­κά το τέλος της «ελευ­θε­ρο­τυ­πί­ας». Τα κυ­βερ­νη­τι­κά στε­λέ­χη κυ­ριο­λε­κτι­κά κρύ­βο­νται. Όσο για το διάγ­γελ­μα του πρω­θυ­πουρ­γού, όπως ανα­με­νό­ταν, επι­χεί­ρη­σε να πα­ρο­συιά­σει «το κρέας σαν ψάρι» και βέ­βαια να στη­ρι­χτεί στο πη­γαίο του επι­χεί­ρη­μα ότι, έστω «πάνω – κάτω», δεν μπο­ρού­σε και δεν μπο­ρεί να γίνει τί­πο­τα ρι­ζι­κά δια­φο­ρε­τι­κό. Πα­ρό­τι πρέ­πει να ση­μειώ­σου­με το πρω­το­φα­νές γι αυτόν τον αλα­ζό­να ότι ζή­τη­σε συγ­γνώ­μη, ως πε­ρί­τρα­νη έν­δει­ξη της κοι­νω­νι­κής πί­ε­σης, ακόμη αδια­μόρ­φω­της πο­λι­τι­κά αλλά πλή­ρους οργής.

Εντού­τοις, δυ­στυ­χώς, όλα αυτά δεν αρ­κούν!

Ζούμε στην εποχή η οποία χα­ρα­κτη­ρί­ζε­ται όχι μόνο από τα αδιέ­ξο­δα της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης στρα­τη­γι­κής και εν γένει του ίδιου του κα­πι­τα­λι­στι­κού συ­στή­μα­τος, με συ­νέ­πειες ολέ­θριες για την κοι­νω­νι­κή πλειο­ψη­φία, αλλά επί­σης και στην εποχή της κλι­μα­κού­με­νης απα­ξί­ω­σης της πάλαι ποτέ κρα­ταιάς, σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κής μα­ζι­κής Αρι­στε­ράς. Μετά από δε­κα­ε­τί­ες άρ­νη­σης της ταυ­τό­τη­τάς της και υπο­τα­γής στο «ενιαίο δόγμα» δεν εκτε­λεί τα ρε­φορ­μι­στι­κά της κα­θή­κο­ντα προς τους «από κάτω» και δι­καιο­λο­γεί και με το πα­ρα­πά­νω το θλι­βε­ρό και επι­κίν­δυ­νο συ­μπέ­ρα­σμα: «όλοι ίδιοι είναι»!

Η πε­ρί­πτω­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ απο­τε­λεί χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό πα­ρά­δειγ­μα πως ακόμη και με την πιο ρι­ζο­σπα­στι­κή αφε­τη­ρία η απο­δο­χή του συ­στη­μι­κού «ρε­α­λι­σμού» ελέω της από­λυ­της προ­τε­ραιό­τη­τας της κυ­βέρ­νη­σης ή της κυ­βέρ­νη­σης άνευ όρων, οδη­γεί στην από­λυ­τη έλει­ψη εναλ­λα­κτι­κών και δια­κρι­τό­τη­τας. Ο Τσί­πρας σή­με­ρα και κατ’ επέ­κτα­ση (δυ­στυ­χώς) ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, μοιά­ζει ότι δεν ξέρει τί να κάνει! Σε συ­νέ­χεια της αντι­πο­λι­τευ­τι­κής του ανυ­παρ­ξί­ας απέ­να­ντι στο πρό­βλη­μα της παν­δη­μί­ας με δι­καιο­λο­γία ότι «θα τα πούμε μετά» συ­νε­χί­ζει σή­με­ρα στον ίδιο σκοπό. Είναι βέ­βαια φυ­σι­κό καθώς η αντι­με­τώ­πι­ση όλων αυτών των «πε­ρι­στά­σε­ων» ως «φυ­σι­κά φαι­νό­με­να» χωρίς τα­ξι­κό πρό­ση­μο οδη­γεί, ου­σια­στι­κά, σε πο­λι­τι­κή αφω­νία. Έτσι δεν απο­τε­λεί έκ­πλη­ξη πως ενώ η αξιο­πι­στία της ΝΔ και του Μη­τσο­τά­κη πέ­φτει και καθώς φαί­νε­ται θα πέσει κι άλλο, αυτή του Τσί­πρα και του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δεν ανα­κάμ­πτει.

Η αέναη τα­ξι­κή πάλη πα­ρά­γει και θα συ­νε­χί­σει να πα­ρά­γει κι­νή­μα­τα. Σή­με­ρα όμως εγκλω­βί­ζο­νται και συχνά έρ­χο­νται σε αντί­θε­ση με­τα­ξύ τους μέσα στο συ­στη­μι­κό πλαί­σιο της «πο­λι­τι­κής ταυ­το­τή­των» – έναν ιδιό­ρυθ­μο «κρα­τι­κό ρε­φορ­μι­σμό» – λόγω ακρι­βώς της έλ­λει­ψης στρα­τη­γι­κού στό­χου για όλη την κοι­νω­νία που να ορί­ζει τον κοινό ορί­ζο­ντα και να πα­λεύ­ει για το ίδιο «λυ­καυ­γές». Ελλ­λεί­ψει ου­σια­στι­κά σύγ­χρο­νης και μα­ζι­κής αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς.

Το ευ­φά­ντα­στο σύν­θη­μα «ο λαός σώζει τον λαό» που ακού­γε­ται συχνά τε­λευ­ταία, είναι ακα­τάλ­λη­λο! Ανα­δει­κνύ­ει πε­ρισ­σό­τε­ρο την αδυ­να­μία παρά την δυ­να­τό­τη­τα! Το πρό­βλη­μα του κενού πο­λι­τι­κής εκ­προ­σώ­πη­σης των «από κάτω», του κενού της Αρι­στε­ράς δεν λύ­νε­ται ούτε κατά διά­νοια με απο­λι­τίκ, λαϊ­κι­στι­κά, έστω και αρι­στε­ρών προ­θέ­σων, συν­θή­μα­τα.

Σή­με­ρα που η θέση του ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κού «ηγε­μό­να» μέσα στους αγώ­νες του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος και των κι­νη­μά­των ευ­ρύ­τε­ρα, χη­ρεύ­ει, η πρό­κλη­ση για την πο­λι­τι­κή Αρι­στε­ρά και μά­λι­στα την αντι­νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη, ρι­ζο­σπα­στι­κή και αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή Αρι­στε­ρά αφορά στην ανά­λη­ψη αυτών των κα­θη­κό­ντων. Προς κοι­νω­νι­κά ακρο­α­τή­ρια μα­ζι­κής κλί­μα­κας. Όμως η εξυ­πη­ρέ­τη­ση ενός τέ­τοιου στό­χου απαι­τεί κα­ταρ­χάς την ανα­γνώ­ρι­ση του πλαι­σί­ου λει­τουρ­γί­ας και πα­ρέμ­βα­σης της ρι­ζο­σπα­στι­κής και αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς επί δε­κα­ε­τί­ες στο πα­ρελ­θόν, στ’ αρι­στε­ρά του κύ­ριου σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κού κορ­μού των δυ­νά­με­ων του κι­νή­μα­τος και στην συ­νέ­χεια απαι­τεί την απο­δο­χή της αλ­λα­γής των συν­θη­κών. Είναι ανα­γκαία η εξα­γω­γή συ­μπε­ρα­σμά­των με πρώτο απ’ όλα την ανά­γκη ρι­ζο­σπα­στι­κής και προ­ω­θη­τι­κής συ­γκέ­ντρω­σης των ορ­γα­νω­μέ­νων δυ­νά­με­ων ώστε να απο­κτή­σουν την ανα­γκαία ορα­τό­τη­τα και ανα­γνώ­ρι­ση από τα μα­ζι­κά κοι­νω­νι­κά ακρο­α­τή­ρια. Ταυ­τό­χρο­να με την δια­μόρ­φω­ση τα­κτι­κών που να εξυ­πη­ρε­τούν το καί­ριο αί­τη­μα – σύν­θη­μα: «να πέσει η κυ­βέρ­νη­ση»! Απ’ τα κάτω και απ’ τ΄αρι­στε­ρά!

Οι φω­τιές αυτές μπο­ρούν να «κά­ψουν» αυτή τη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη, ακρο­δε­ξιά κυ­βέρ­νη­ση αρκεί να υπάρ­ξει «πο­λι­τι­κός εμπρη­στής»!

 

*Αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή Πο­λι­τι­κή Ομάδα

rproject.gr