Λέγεται συχνά πως η ραγδαία υποχώρηση της Αριστεράς οφείλεται στην αδυναμία της να απαντήσει ιδεολογικά στην επίθεση της Δεξιάς και του ακραίου Κέντρου. Στην αδυναμία της, δηλαδή, να διεκδικήσει την ηγεμονία στην κοινωνία.
Σημειώνω, εξαρχής, με όλη την αγάπη μου προς τον Γκράμσι, ότι η έννοια της ηγεμονίας δεν μου φαίνεται πια ιδιαίτερα παραγωγική. Εκτός του ότι χρησιμοποιείται εντελώς παραπειστικά από πολλούς που αγνοούν τη σημασία της, στρέφει και τη σκέψη προς την αναζήτηση μιας συνθήκης επιβολής, πράγμα που έρχεται σε αντίθεση με τις χειραφετητικές αξιώσεις του εργατικού και των άλλων κοινωνικών κινημάτων. Ακόμα και στην εκδοχή της εξίσωσης «ηγεμονία = κυριαρχία + συναίνεση», τα πράγματα ελάχιστα βελτιώνονται.
Χρήστος Λάσκος
Οι κατώτερες τάξεις και οι καταπιεζόμενοι δεν μπορεί να αντιμετωπίζονται ως συναινούντες, παραμένοντας, δηλαδή, σε έναν παθητικό ρόλο, αλλά ως ενεργητικοί ανατροπείς της παρούσας, όλο και πιο ανυπόφορης, συνθήκης. Αν, για να ξαναθυμηθούμε τον Μαρξ, η απελευθέρωση της εργατικής τάξης δεν μπορεί παρά να είναι έργο της ίδιας, αν οι οργανώσεις της εργατικής τάξης είναι τμήματα της τάξης και όχι «καθοδηγητές» της, τότε στόχος δεν μπορεί να είναι η εκπροσώπησή της, αλλά η ενσώματη εμπλοκή στην χειραφετητική πράξη. Το μότο «Να γίνουμε η φωνή όσων δεν έχουν φωνή» είναι, από τη σκοπιά της κοινωνικής, αλλά και προσωπικής, χειραφέτησης, μια απόλυτη ανοησία. Το θέμα είναι να αποκτήσουν φωνή όσοι δεν έχουν και όχι να αποκτήσουν «εκπροσώπους».
Ας επανέλθουμε, ωστόσο, στην ιδεολογία.
Ισχυρίζομαι, λοιπόν, ότι αυτό που έχουμε μπροστά μας δεν συνιστά υποχώρηση, αλλά προσχώρηση της Αριστεράς στην κυρίαρχη ιδεολογία.
Χαρακτηριστική είναι η πλήρης έκλειψη της έννοιας της εκμετάλλευσης από τον πολιτικό λόγο. Ολοι, μα όλοι, μιλούν για «ανισότητες», ελάχιστοι για εκμετάλλευση. Αυτός είναι ο λόγος, άλλωστε, που έχουμε και μηδενική σχεδόν αναφορά στον καπιταλισμό, αλλά πληθωριστική στην «ολιγαρχία» και τη «διαπλοκή». Οπως και ότι η κοινοβουλευτική Αριστερά δεν παύει να κάνει διάκριση μεταξύ «υγιούς» και μη επιχειρηματικότητας. Η ίδια η χρήση του όρου επιχειρηματίας αντί για καπιταλιστής συνιστά ιδεολογική προσχώρηση. Γι’ αυτό και όλη αυτή η μανία με τους «κοινωνικούς εταίρους» – εταίροι και όχι αντίπαλοι τα αφεντικά με τους εργάτες του 700άρικου!
Ισχυρά συσχετισμένη, νομίζω, με αυτό είναι και η γενικότερη επιμονή στη «θεσμική πολιτική», στην ιδέα, σαν να λέμε, πως «θα είμαστε κάθε λέξη του Συντάγματος», λες και το Σύνταγμά μας είναι εγγυητής, έστω, κάποιων κοινωνικών δικαιωμάτων. Η πρόταξη του αστικότατου Συντάγματος, στις σημερινές συνθήκες, είναι προφανής προσχώρηση. Οπως γενικά η θεσμολαγνεία. Του τύπου, π.χ., «Εχουμε εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη». Δηλαδή, έχουμε εμπιστοσύνη στον πιο σκληρό κατασταλτικό μηχανισμό του κράτους!
Το προηγούμενο, προφανώς, συνδέεται, κατεξοχήν, με τον, αδιανόητο, συχνά, κυβερνητισμό. Η διαρκής διαβεβαίωση πως «εμείς» δεν είμαστε με τη διαμαρτυρία, αλλά με την ευθύνη, περισσότερο από «εσάς» τους Μητσοτάκηδες, είναι ενδεικτική.
Οπως και η ανάγκη να «κοστολογούνται» τα πάντα, ως εχέγγυο σοβαρότητας. Λες και αν το κόστος ενός ασφαλούς σιδηρόδρομου είναι «μεγάλο», αυτό θα πρέπει να εγκαταλειφθεί αντί να προταχθεί μια ταξική επίθεση ενάντια τον λαό της ιδιοκτησίας.
Αλλο –απίστευτο, πραγματικά– στοιχείο προσχώρησης είναι η διαρκής επίκληση στην «αξιοκρατία». Την πιο, για να χρησιμοποιήσω άλλη μια λέξη-τσιχλόφουσκα, τοξική έννοια για τα συμφέροντα της εργατικής πλειοψηφίας. Η οποία αποτελεί το παντοδύναμο όπλο των ιθυνουσών τάξεων, προκειμένου να νομιμοποιούν την κυριαρχία τους. Πράγμα απολύτως σαφές ακόμα και για σοβαρούς liberals, όπως ο Μάικλ Σαντέλ, για παράδειγμα, όχι, όμως, για τη θεσμική Αριστερά.
Ιδεολογική προσχώρηση, ακόμα, αποτελεί και η αποδοχή της επαγγελματικής πολιτικής. «Αρχηγοί» και «στελέχη» μονίμως εγκατεστημένοι στη Βουλή και σε όλα τα σχετικά θα αποτελούσαν ντροπή για την Αριστερά, που άλλαζε τον κόσμο. Επαγγελματίες πολιτικοί, «πολιτικοί», ως ιδιαίτερη συνθήκη ζωής, δηλαδή, ήταν πράγματα αδιανόητα στην ιστορία τής πραγματικά σοβαρής Αριστεράς.
Αν η σημερινή πρακτική μας πρέπει να προεικονίζει το χειραφετημένο μέλλον της ανθρωπότητας, όλα τα προηγούμενα, νομίζω, είναι αυταπόδεικτα.
Αν, στην εποχή του τραμποφασισμού, είναι αναγκαίος ο κομμουνισμός τώρα που η παραμικρή βελτίωση φαίνεται αδύνατη, η «διακυβέρνηση» ως άμυνα είναι χαμένη από χέρι. Η επιδίωξή της, ως πρωταρχικό μέλημα, είναι απλώς νομιμοποιητική του συστήματος.
Η ταξική πάλη και το κοινωνικό κίνημα, η κινητοποίηση ημών των «μικρών ανθρώπων» είναι η μόνη μας δυνατότητα να αντισταθούμε και να αντεπιτεθούμε. Η «διακυβέρνηση» μόνο σε ένα τέτοιο πλαίσιο μπορεί και να βρει μια μέτρια αξία.
Ολα σήμερα παίζονται στο στρατηγικό πεδίο. Οι συνήθεις εμπειρισμοί και τακτικισμοί των επαγγελματιών της πολιτικής είναι για γέλα και για κλάματα.
Η υπεράσπιση σημερινών ελευθεριών και δικαιωμάτων, προφανώς, είναι απαραίτητη – άλλωστε, όλα κερδήθηκαν με μεγάλο αγώνα. Οι απέναντι δεν είχαν σκοπό να παραχωρήσουν το παραμικρό. Το ζήτημα είναι πως αυτή η υπεράσπιση μπορεί να είναι αποτελεσματική μόνο συναρθρωμένη με ένα πρόταγμα, που την ξεπερνάει κατά πολύ. Η απαίτηση μιας επαναστατικής πολιτικής είναι ο μόνος σημερινός ρεαλισμός.
https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/468252_i-ideologiki-proshorisi-tis-aristeras
Σχόλια (0)