Ας εξετάσουμε, τώρα, το ίδιο το σχέδιο του παράλληλου συστήματος πληρωμών αυτό καθ’ εαυτό. Το σχέδιο[i] που ο κ. Βαρουφάκης και οι συνεργάτες του κατάρτισαν το Νοέμβριο 2014 κατά δήλωσή τους αποσκοπούσε στην: Α) τόνωση της ρευστότητας του Δημοσίου, Β) τόνωση της ρευστότητας του Ιδιωτικού Τομέα, και στην Γ) «ελαχιστοποίηση του κοινωνικού κόστους μιας ενδεχόμενης (αν και αποφευκτέας) νομισματικής μετατροπής – η οποία ελαχιστοποίηση αυξάνει την διαπραγματευτική ισχύ της χώρας και, έτσι, μειώνει το κίνδυνο αυτής της μετατροπής.»[ii].
- του Κώστα Λαμπρόπουλου |
| red line
Σύμφωνα με το σχέδιοπου κατάρτισαν, η Γενική Γραμματεία Πληροφορικών Συστημάτων – ΓΓΠΣ δημιουργεί έναν εσωτερικό στο Taxisnet χρηματικό λογαριασμό ανά κάθε ΑΦΜ (φυσικού και νομικού προσώπου).
Ο λογαριασμός αυτός πιστώνεται με:
1) ληξιπρόθεσμος οφειλές του Δημοσίου,
2) περιοδικό τόκο επί του εκάστοτε πιστωτικού υπολοίπου του λογαριασμού.
Ο λογαριασμός αυτός χρεώνεται με:
1) οφειλές προς το Δημόσιο,
2) μεταφορές ποσών σε πίστωση λογαριασμού άλλου ΑΦΜ.
Ο λογαριασμός δεν επιδέχεται:
1) κατάθεση μετρητών (πίστωση),
2) ανάληψη μετρητών (χρέωση).
Ποιες λειτουργίες τελεί το προκύπτον από την αλληλεπίδραση των λογαριασμών και χρεοπιστώσεων σύστημα;
Πρώτο: τον άμεσο ατομικό συμψηφισμό, δηλαδή ανά ΑΦΜ, μεταξύ των οφειλών και των απαιτήσεων που αυτό έχει έναντι της Εφορίας / Δημοσίου.
Δεύτερο: τον έμμεσο ατομικό συμψηφισμό μεταξύ των οφειλών και των απαιτήσεων έναντι του Δημοσίου, δηλαδή άλλου ΑΦΜ στο λογαριασμό του οποίου πιστώνεται χρέωση λογαριασμού ενός ΑΦΜ (για οιονδήποτε λόγο, π.χ. εξόφληση υφιστάμενης οφειλής, αγορά προϊόντων και υπηρεσιών, κ.λπ.).
Είναι προφανές ότι το σύστημα διευκολύνει την εξόφληση «ληξιπρόθεσμων οφειλών» του Δημοσίου καθότι προσθέτει στην (όποια) υφιστάμενη δυνατότητα του «ατομικού συμψηφισμού» φορολογικών οφειλών και απαιτήσεων τη δυνατότητα,επίσης, του «πολυμερούς συμψηφισμού»τους.
Επομένως, το σύστημα είναι κατ’ αρχής και κατ’ αρχάς χρήσιμο επειδή μειώνει τον όγκο του χρήματος (μετρητά, τραπεζική κατάθεση) που απαιτείται για την εκκαθάριση των ατομικών απαιτήσεων και οφειλών έναντι του Δημοσίου. Το ίδιο αποτέλεσμα έχει και η πράξη του πολυμερούς συμψηφισμού τους σε πολλαπλάσια, επιπλέον, κλίμακα καθότι συμψηφίζειεπίσης enpassageκαι αμοιβαίες οφειλές και απαιτήσεις μεταξύ ιδιωτών.
Συνεπώς, το σύστημα του κου. Βαρουφάκη και των συνεργατών του έχει δομικά -τουλάχιστον ως σχέδιο- ένα ευεργετικό αποτέλεσμα επί της ρευστότητας σε Ευρώ του ιδιωτικού τομέα της οικονομίας αλλά κατ’ αρχάς σε βάρος της μελλοντικής ρευστότητας σε Ευρώ του δημόσιου τομέα της οικονομίας (εκτός εάν η βελτίωση της ρευστότητας του ιδιωτικού τομέα επιφέρει μια υπερκαλύπτουσα φορολογική απόδοση σε Ευρώ, δηλαδή προκαλέσει μια αναπτυξιακή δυναμική). Το μέγεθος του όποιου θετικού αποτελέσματος σε Ευρώ, άρα και η μακροοικονομική επίπτωσή του, εξαρτάται λειτουργικά από μια σειρά εξωτερικών ως προς το σύστημα αυτό καθ’ εαυτό παραγόντων /παραμέτρων που επηρεάζουν την αποδοτικότητά του. Ορισμένοι από τους παράγοντες αυτούς αναγνωρίζονται στη συνέχεια του κειμένου.
Τι είναι, λοιπόν, το ψηφιακό / άυλο χρηματοπιστωτικό μέσο που σχεδίασαν ο κ. Βαρουφάκης και οι συνεργάτες του;
Είναι, απλούστατα, Μεταβιβάσιμη Προκαταβολή Φόρου – ΜΠΦ (TransferableTaxAdvance – TTA) η οποία ως καταβλημένη προκαταβολή φόρου συμψηφίζεται με τον κάθε κατά περίπτωση πληρωτέο φόρο (ΦΠΑ, φόρο εισοδήματος, κ.λπ.). Η ονομασία «Μονάδα Μελλοντικής Φοροαπαλλαγής σε Ευρώ» – «Μονάδα Με.Φ.Ε.» που έδωσαν στο χρηματοπιστωτικό προϊόν που σχεδίασαν οι κ. Βαρουφάκης και οι συνεργάτες του είναι εννοιολογικά αλλά και λογιστικά εντελώς αδόκιμη[iii].
Μέσω της ΜΠΦ το Δημόσιο εξοφλεί τρέχουσες οφειλές / υποχρεώσεις σε Ευρώ με τη μη είσπραξη προσδοκώμενων μελλοντικών φορολογικών εσόδων του σε Ευρώ (συμψηφισμός με ΜΠΦ).
Είναι, η ΜΠΦ / ΜΜεΦΕ νέο και παράλληλο ως προς το Ευρώ είδος «χρήματος»;
Εφόσον η μετατροπή της ληξιπρόθεσμης οφειλής του Δημοσίου σε ΜΠΦ δεν είναι υποχρεωτική (δια νόμου) αλλά προαιρετική (κατά την επιλογή του κατά περίπτωση δανειστή) και εφόσον η περαιτέρω αποδοχή του από τρίτους δεν είναι, επίσης, υποχρεωτική (δια νόμου) αλλά προαιρετική (κατά την επιλογή του όποιου αντισυμβαλλόμενου), η ΜΠΦ είναι «ιδιωτικό χρήμα», άρα νέο και παράλληλο ως προς το Ευρώ είδος «χρήματος».
Η χρήση ιδιωτικού χρήματος (σε φυσική ή ψηφιακή μορφή) είναι εντελώς σύννομη με το υφιστάμενο Ευρωπαϊκό Νομισματικό Σύστημα.
Εάν, βεβαίως, η μετατροπή και η περαιτέρω συναλλακτική αποδοχή θεσπίζονταν νομοθετικά, τότε η ΜΠΦ θα ήταν νέο και παράλληλο «κρατικό χρήμα» η έκδοση του οποίου είναι απαγορευμένη στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Συστήματος.
Βεβαίως, δεδομένου ότι ο εκδότης αυτού του τυπικά ιδιωτικού χρήματος είναι το κράτος το οποίο και αποτελεί εξ’ ορισμού φορολογικό μονοπώλιο ισχύος (μόνο το κράτος εισπράττει φόρο ως μη εξατομικευμένου αντισταθμιστικού χαρακτήρα αντιπαροχή), το χρήμα αυτό είναι κατά τι περισσότερο από ιδιωτικό χρήμα και κατά τι λιγότερο από κρατικό χρήμα (που εμπεριέχει την υποχρεωτικότητα της αποδοχής του), είναι δηλαδή ημι-νόμισμα ή οιονεί νόμισμα.
Ας εξετάσουμε τώρα τη συνολική λειτουργική συμπεριφορά του συστήματος.
Πρέπει κατ’ αρχάς να επισημανθεί ότι η ίδια η έννοια της «ληξιπρόθεσμης οφειλής Δημοσίου» που αποτελεί και την προσδιοριστική εισροή του συστήματος δεν είναι δημοσιολογιστικά τόσο σαφής όσο είναι εννοιολογικά καθ’ ότι εκτός των μισθών, των συντάξεων και των χρεογράφων οι υπόλοιπες δαπάνες του Δημοσίου δεν έχουν τακτή ημερομηνία πληρωμής αλλά ο χρόνος εξόφλησής τους “παίζει” ανάλογα με τα ρευστά διαθέσιμα του Δημοσίου (και πολλούς άλλους παράγοντες…). Ο ορθός όρος είναι «εκκρεμείς πληρωμές». Ο κανόνας είναι ότι οι δαπάνες πρέπει να πιστοποιούνται και να εξοφλούνται εντός του οικονομικού έτους στον προϋπολογισμό του οποίου έχει εγγραφεί η σχετική πίστωση (πρακτικά τέλος Ιανουαρίου επόμενου έτους). Τώρα, η ίδια η «πιστοποίηση» αποτελεί μια αυτοτελή δημοσιολογιστική λειτουργία η οποία μπορεί να πάρει και χρόνια για να ολοκληρωθεί (ο φάκελος δεν είναι πλήρης, άρα επιστροφή στην αρμόδια Υπηρεσία∙ αναζήτηση διευκρινήσεων, κ.ο.κ.).
Συνεπώς, ο ίδιος ο δημοσιολογιστικός προσδιορισμός των «ληξιπρόθεσμων οφειλών» εμπεριέχει τεχνικά προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν εκ των προτέρων για να καταστεί το σύστημα του κου. Βαρουφάκη κατ’ αρχήν λειτουργικό. Το έργο αυτό είναι, τουλάχιστον, στο πλαίσιο της Ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης εξαιρετικά χρονοβόρο.
Όσον δε αφορά τους χρήστες του συστήματος, ιδιαίτερα τα νομικά πρόσωπα και κυρίως τις επιχειρήσεις, τα πράγματα είναι κατά πολύ χειρότερα. Η συναλλακτική χρήση και λογιστική αποτύπωση παράλληλου συναλλακτικού μέσου (βλ. ΜΠΦ) επιπλέον του Ευρώ προϋποθέτει τροποποιήσεις στον υφιστάμενο Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων, στη λογιστική των επιχειρήσεων και στα συστήματα πληροφορικής που χρησιμοποιούν. Το έργο αυτό, στην κλίμακα ολόκληρης οικονομίας και με τις υφιστάμενες εγχώριες δυνατότητες, είναι μεγάλο.
Ενέχει, επίσης, κι’ αν όχι άλυτα, τουλάχιστον, δυσεπίλυτα προβλήματα. Π.χ. πως καταμερίζεται μεταξύ Ευρώ και ΜΠΦ ο ΦΠΑ ενός τιμολογίου η αξία του οποίου πλέον του αναλογούντος ΦΠΑ έχει εξοφληθεί κατά 60% σε Ευρώ και 40% σε ΜΠΦ; Κατά την κρίση του συναλλασσόμενου και ποιου συναλλασσόμενου, του αγοραστή ή του πωλητή; Ή αναλογικά; Ή με προτεραιοποίηση του ΦΠΑ;
Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι η λειτουργία του συστήματος έχει εξωγενείς προϋποθέσεις οι οποίες υπερβαίνουν την τεχνική κατασκευή της εφαρμογής πληροφορικής από τη ΓΓΠΣ στο TAXISnet. Η δε εκπλήρωση αυτών των προϋποθέσεων συνιστά παράλληλα, μικρά και μεγάλα, έργα που είναι τεχνικά ιδιαίτερα χρονοβόρα και απαιτούν σχετικές νομοθετικές παρεμβάσεις που, επίσης, είναι χρονοβόρες αλλά επιπλέον και δημόσιες. Συνεπώς, η «υπόγεια» προσέγγιση «άψε, σβήσε», που υιοθετείται εμμέσως πλην σαφώς από τον κ. Βαρουφάκη και τους συνεργάτες του, απλώς δεν ισχύει εν προκειμένω καθ’ ολοκληρίαν.
Το δε δομικό οικονομικό ελάττωμα του συστήματος είναι ότι όλα αυτά γίνονται στην καλύτερη των περιπτώσεων στην ονομαστική ισοτιμία Ευρώ – ΜΠΦ 1:1, όταν είναι αυτονόητο (όπως αναγνωρίζεται ακολούθως) ότι στις αγορές -νόμιμη, ημι-νόμιμη και παράνομη- η ΜΠΦ θα είναι υποτιμημένη έναντι του Ευρώ. Επομένως, παράγεται μια τεράστια παραμόρφωση στον οικονομικό λογισμό της αξίας η οποία έχει αποδιαρθωτικές συνέπειες επί της συνολικής οικονομικής δραστηριότητας.
Το σύστημα των παράλληλων πληρωμών λειτουργεί σε δύο διακριτές αλλά δυνάμενες να συνδεθούν καταστάσεις:
Α) τη στατική,
Β) τη δυναμική.
Η στατική κατάσταση αφορά αποκλειστικά και μόνο τις “ληξιπρόθεσμες οφειλές” του Δημοσίου που υφίστανται το χρόνο έναρξης λειτουργίας του συστήματος, ας υποθέσουμε παραδειγματικά τον Ιανουάριο 2015.
Στις 31 Δεκεμβρίου 2014 οι αποκαλούμενες «ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου» εκτιμάται ότι ανέρχονταν σε €3,08 δις [Χατζηνικολάου 20160209].
Η δυναμική κατάσταση αφορά εκτός από τις συσσωρευμένες οφειλές το χρόνο έναρξης λειτουργίας του συστήματος, δηλαδή το Δεκέμβριο 2014, και εκείνες που θα δημιουργούντο μεταγενέστερα σε κατάσταση διακοπής της αναχρηματοδότησης του εγχώριου τραπεζικού συστήματος από την ΤτΕ / ΕΚΤ.
Συγκεκριμένα, αυτές οι οφειλές αφορούν τις δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού γενικά και κατ’ αρχήν προέρχονται από το δημοσιονομικό έλλειμμα, εφόσον υφίσταται έλλειμμα. Ειδικότερα δε, αφορούν τις δαπάνες μισθοδοσίας και συντάξεων του Δημοσίου καθώς και των επιχορηγήσεων των συντάξεων του ιδιωτικού τομέα καθότι η προθεσμία πληρωμής τους είναι σαφώς χρονο-ορισμένη (κατ’ αντιδιαστολή με τις υπόλοιπες κρατικές δαπάνες που επιδέχονται -τυπικά ή άτυπα- μεταθέσεις στο χρόνο[iv]).
Το 2015 [ΤτΕ 201702] οι Δαπάνες τακτικού προϋπολογισμού και προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων ανήλθαν σε €54,952 δις και τα Έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού σε €49,510 δις, δηλαδή σημειώθηκε έλλειμμα -€5,442 δις.
Από τις δαπάνες: €12,012 δις αφορούσαν μισθούς, €6,348 δις συντάξεις και €14,421 την Ασφάλιση και περίθαλψη.
Από τα έσοδα: €12,131 δις αφορούσαν το ΦΠΑ εσωτερικού, €1,497 ΦΠΑ εισαγωγών, €4,175 δις τα καύσιμα, €2,373 δις τα καπνά και €1,123 δις τα τέλη κυκλοφορίας.
Επομένως, προκύπτουν τα ακόλουθα δύο συμπεράσματα:
1) Η δυναμική λειτουργία του συστήματος προϋποθέτει την ύπαρξη δημοσιονομικού ελλείματος. Χωρίς έλλειμμα απλώς δεν υπάρχει «οφειλή», άρα δεν υφίσταται και «ληξιπρόθεσμη οφειλή».
2) Ο κεντρικός στόχος της δυναμικής λειτουργίας του συστήματος είναι η αποφυγή της μη εμπρόθεσμης καταβολής των δημόσιων μισθών και συντάξεων και των ιδιωτικών συντάξεων. Εάν το Δημόσιο δεν πληρώσει τους μισθούς και συντάξεις που οφείλει, η Κυβέρνηση απλώς πέφτει στιγμιαία …
Με τα δεδομένα αυτά -κατ’ αντιγεγονική γραμμική αναλογία ceterisparibus-κατά τη διάρκεια του 2015 θα δημιουργούνταν επιπλέον νέες «ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου» ύψους €5,442 δις. Συνολικά, λοιπόν, το 2015 το Δημόσιο θα εξέδιδε ΜΠΦ ονομαστικής αξίας €8,522 δις.
Στις 31 Δεκεμβρίου 2014 το Νόμισμα σε κυκλοφορία (εκτός τραπεζικού συστήματος) ανερχόταν σε €26,050 δις. και το Μ3 σε 192,644 δις [Panagoulia 20150602]. Δηλαδή τα ρευστά διαθέσιμα αποτελούσαν το 13,5% του συνολικού χρηματικού όγκου στην οικονομία.
Με τη θέση σε κυκλοφορία 8,522 δις ΜΠΦ, τα συνολικά ρευστά χρηματικά διαθέσιμα θα αυξάνονταν το μέγιστο στο 17,2% του συνολικού χρηματικού όγκου στην οικονομία με το οποίο η οικονομία θα όφειλε να λειτουργήσει όπως – όπως.
Τελικά, η (όποια) χειροτέρευση προκαλούσε η εξωγενής αδρανοποίηση του τραπεζικού συστήματος θα βελτιωνόταν / θα ήταν μικρότερη μόλις κατά 4,2%.
Αλλά ακόμα κι’ αυτή, ωστόσο, η μικρή τυπική βελτίωση πρέπει να σμικρυνθεί περαιτέρω κάτω από την επίδραση των ακόλουθων παραγόντων:
Πρώτο: εάν μέσω του συστήματος εξοφληθούν συμψηφιστικά μόνο προϋφιστάμενες αμοιβαίες απαιτήσεις και οφειλές, τότε η επίπτωση επί των συναλλαγών, δηλαδή αγοραπωλησιών, είναι μηδενική. Δεν λειτουργεί ο εισοδηματικός πολλαπλασιαστής και, επομένως, δεν παράγεται καμία απολύτως αύξηση του προϊόντος, δηλαδή θετική μεταβολή του ΑΕΠ.
Για παράδειγμα:
1. Εάν το Δημόσιο οφείλει στον Α €100,
2. Ο Α χρωστάει στον Β €100,
3. Ο Β χρωστάει στο Δημόσιο €100,
τότε μέσω του συστήματος επέρχεται απλώς η συμψηφιστική μείωση του συνολικού όγκου των οφειλών / απαιτήσεων στην οικονομία δίχως καμία απολύτως περεταίρω επίπτωση επί της οικονομικής διαδικασίας.
Επομένως, η ελάχιστη απόδοση του συστήματος είναι μηδενική!
Δεύτερο: σύμφωνα με το Νόμο του Gresham, το ποσό των ΜΦΠ που θα εκδοθεί δεν θα προστεθεί καθ’ ολοκληρία στο ποσό των Ευρώ που κυκλοφορούν εκτός τραπεζικού συστήματος καθότι ένα μέρος τους απλώς θα τα υποκαταστήσει στην κυκλοφορία σπρώχνοντάς τα στον αποθησαυρισμό ως «συνάλλαγμα».
Τρίτο: η μέγιστη απόδοση του συστήματος επιτυγχάνεται όταν εκτός από τον συμψηφισμό υφιστάμενων αμοιβαίων απαιτήσεων και οφειλών και την αποθησαυριστική υποκατάσταση διενεργούνται, επίσης, συναλλαγές / αγοραπωλησίες επί προϊόντων και υπηρεσιών. Το μέγεθος αυτών των συναλλαγών, άρα και της θετικής μεταβολής του ΑΕΠ, εξαρτάται από την μέγιστη προτίμηση των πωλητών για το συγκεκριμένο μέσο αγοραπωλησίας. Μπορούμε να υποθέσουμε ορθολογικά ότι αυτή η προτίμηση δεν μπορεί κατά μέσο όρο να υπερβεί ανά πωλητή το λόγο του ΦΠΑ ως προς το ΑΕΠ.
Αυτό -χονδρικά- σημαίνει ότι ο κάθε πωλητής θα επιδιώκει να εισπράξει σε ΜΠΦ μόνο το ΦΠΑ / φόρο ενώ την αξία του πωλούμενου είδους / παρεχόμενης υπηρεσίας θα επιδιώκει να την εισπράττει σε Ευρώ.
Επομένως, οι εισπράξεις φόρων σε Ευρώ θα μειωθούν κατ’ αντιστοιχία με αποτέλεσμα, εφόσον δεν γίνει η αναλογούσα περιστολή δαπανών (δηλαδή λιτότητα), να δημιουργηθούν νέα «ληξιπρόθεσμες οφειλές», άρα έκδοση νέου ΜΠΦ, κ.ο.κ.
Η παράλληλη κυκλοφορία της ΜΠΦ με τη διενέργεια των εγχώριων πληρωμών τοις μετρητοίς / επί εμπορική πιστώσει σε Ευρώ ή σε άλλο νόμισμα / συνάλλαγμα επιφέρει τον αποθησαυρισμό των Ευρώ όπως ήδη σημειώθηκε με την αναφορά στο Νόμο του Greshamκαι την εμφάνιση κερδοσκοπικής μαύρης αγοράς συναλλάγματος για την μεταξύ ΜΠΦ και Ευρώ ανταλλακτικής σχέσης / ισοτιμίας.
Ο αποθησαυρισμός δεν είναι, ωστόσο, αποταμίευση η οποία και στον καπιταλισμό είναι αποκλειστικά πιστωτική και, επομένως, διαλύεται πλήρως η επενδυτική / αναπτυξιακή μακρο-οικονομική βάση ολόκληρης της οικονομίας. Σε απλά ελληνικά, οι επενδύσεις πρακτικά μηδενίζονται (επειδή ουδείς επιθυμεί να δανείσει τα Ευρώ του σε κάποιον για να διενεργήσει κάποιος άλλος μια επένδυση).
Αναπόφευκτα οι τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών σε ΜΠΦ θα αυξηθούν σχετικά ως προς αυτές σε Ευρώ και το πραγματικό εισόδημα των εισοδηματιών σταθερού εισοδήματος (μισθωτοί και συνταξιούχοι) θα μειωθεί αντιστοίχως.
Η δεύτερη δομική ελαττωματικότητα, άρα και ανεπάρκεια, του παράλληλου συστήματος πληρωμών είναι ότι σ’ αυτές δεν περιλαμβάνονται καθ’ ολοκληρίαν οι διεθνείς πληρωμές της χώρας. Με τις τράπεζες κλειστές δεν υπάρχει σύστημα διενέργειας διεθνών εισπράξεων και πληρωμών και, επομένως, οι όποιες σχετικές συναλλαγές διακανονίζονται μόνο τοις μετρητοίς ή επί εμπορική πιστώσει, όπως ακριβώς και οι εσωτερικές συναλλαγές.
Δεδομένης της ελλειμματικότητας των διεθνών συναλλαγών της χώρας, αναπόφευκτα τα νομισματικά διαθέσιμα θα τείνουν σε εξάντληση και οι εισαγωγές σε περιορισμό.
Επομένως, οι παρενέργειες που έχει η αδρανοποίηση του τραπεζικού συστήματος είναι παρόμοιες και, τουλάχιστον, εξίσου σοβαρές με τις επιπτώσεις του μνημονιακού φαύλου κύκλου ύφεσης – λιτότητας από τον οποίο το σχέδιο του κ. Βαρουφάκη επιδιώκει να μας απεγκλωβίσει.
Υπάρχει κάποιο ποιοτικό όριο στη διαδικασία αυτοπολλαπλασιαστικής αύξησης του όγκου ΜΠΦ μέσω του ελλείμματος και του αποθησαυρισμού Ευρώ;
Φυσικά. Εάν η ΜΠΦ υποκαταστήσει πλήρως το χρηματικό όγκο σε Ευρώ που κυκλοφορεί εκτός τραπεζικού συστήματος προκειμένου αυτός να αποθησαυριστεί, τότε όλες ανεξαιρέτως οι συναλλαγές θα διενεργούνται υποχρεωτικά σε ΜΠΦ. Στην περίπτωση αυτή, η ΜΠΦ από ιδιωτικό ημι-νόμισμα μετασχηματίζεται λειτουργικά εκ των πραγμάτων σε κρατικό νόμισμα: δεν χρησιμοποιείται πλέον άλλο νόμισμα, δεν κυκλοφορεί ποσό σε ευρώ για να συμψηφιστεί και, επομένως, η χρήση της ΜΠΦ γίνεται εξ’ αντικειμένου / παραμετρικά υποχρεωτική σε όλες τις συναλλαγές και για όλους.
Υπενθυμίζεται ότι στις 31 Δεκεμβρίου 2014 το ποσό που κυκλοφορούσε εκτός τραπεζικού συστήματος ανερχόταν σε €26,050 δις. Επομένως, τυπικά, η έκδοση ΜΠΦ 3,08 δις θα κάλυπτε το 12% αυτού του μετασχηματισμού και η έκδοση ΜΠΦ 8,522 δις εντός ενός έτους (2015) θα κάλυπτε το 33%.
Πριν κλείσω την αξιολόγηση του συστήματος των παράλληλων πληρωμών του κου. Βαρουφάκη και των συνεργατών του νομίζω ότι είναι χρήσιμο για τη θεωρητική, ιστορική και εγχώρια ένθεσή του να κάνω τρεις κατά περίπτωση αντίστοιχες επισημάνσεις:
Πρώτη επισήμανση: η θέση υπέρ της έκδοσης πολλών παράλληλων και ανταγωνιστικών ιδιωτικών χρημάτων και της κατάργησης του μονοπωλιακού / κεντρικού / κρατικού χρήματος αποτελεί την πεμπτουσία του νεο-φιλελευθερισμού. Ο πολύς FriedrichHayekέχει διατυπώσει αυτή τη θέση από το 1976.
Είναι, λοιπόν, κατ’ ελάχιστο παράδοξο, μια Κυβέρνηση που αυτοπροσδιορίζεται ως «Αριστερή» και -συνεπαγωγικά- «Αντι-νεο-φιλελεύθερη» να ιδιωτικοποιεί, έστω και μερικώς, την κρατική νομισματική λειτουργία αν όχι κατά τις επιταγές, τουλάχιστον κατά το πνεύμα, του νεο-φιλελευθερισμού.
Εκτός, βεβαίως, εάν η «μερική ιδιωτικοποίηση» του πολυμερούς τραπεζικού χρήματος (Ευρώ) είναι μία μόνο στιγμή της μετάβασης σε ένα νέο κρατικό χρήμα (εθνικό νόμισμα), όπως ακριβώς συνέβη και στην περίπτωση της Ουγγαρίας το 1946.
Δεύτερη επισήμανση: στην Ευρώπη [Berge, vondem 2014], η χρήση «φορολογικού νομίσματος» (Adópengö) παράλληλα με το κυκλοφορούν εθνικό νόμισμα (Pengö)έγινε για πρώτη φορά στην Ουγγαρία τον Ιανουάριο 1946. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους, Pengöκαι Adópengöαποσύρθηκαν από την κυκλοφορία και αντικαταστάθηκαν από ένα νέο εθνικό νόμισμα, το κρατικό Φιορίνι.
Σημειώνεται, τέλος, ότι ο υπερπληθωρισμός που σημειώθηκε στην Ουγγαρία το 1945-6 υπήρξε ο σφοδρότερος υπερπληθωρισμός που έχει καταγραφεί στην οικονομική ιστορία της ανθρωπότητας [Paal 2000.06].
Τρίτη επισήμανση: όσον αφορά την ίδια τη διαδικασία κατασκευής της εφαρμογής πληροφορικής πρέπει να επισημανθεί ότι εάν ο κ. Βαρουφάκης είχε γενικά μια κάποια κυβερνητική εμπειρία και ειδικά επαγγελματικά επαρκή εμπειρία διεύθυνσης έργων θα κατασκεύαζε το σύστημά του ως μια απλή φορολογική εφαρμογή του TAXISnetπροαιρετικής χρήσης κατόπιν οικειοθελούς εγγραφής εκ μέρους των φορολογούμενων (ΑΦΜ) η οποία τεχνικά θα ήταν, ωστόσο, αρθρωτά δομημένη ώστε να επιδέχεται επίσης και την κεντρική (από το Διαχειριστή, δηλαδή τη ΓΓΠΣ) αυτόματη εγγραφή και όλων των υπολοίπων χρηστών (ΑΦΜ) του TAXISnetπου δεν είχαν οικειοθελώς εγγραφεί.
Συνεπώς, το σύστημα θα έμπαινε σε λειτουργία σε δύο διαδοχικές φάσεις. Στην πρώτη φάση κανείς δεν θα μπορούσε να φέρει αντίρρηση και η δεύτερη θα ήταν πολύ σύντομη (dataimport, dt = 0) για να μπορέσει κάποιος να αντιδράσει.
Η σχετική επαγγελματική απειρία του κου. Βαρουφάκη και των συνεργατών του τους εγκλώβισαν σε μια προσέγγιση υλοποίησης «κεντρική» και «μια κι’ έξω» η οποία, όπως ήδη επισημάνθηκε στο Μέρος Ι/ΙΙ, την κατέστησε ανέφικτη στο συγκεκριμένο πλαίσιο υλοποίησής της.
Επίσης, ο λανθασμένος εννοιολογικός προσδιορισμός του χρηματοπιστωτικού μέσου εκ μέρους του κου. Βαρουφάκη και των συνεργατών του προκαλεί την εμφάνιση τόσο πολλών και σοβαρών λειτουργικών προβλημάτων στον πραγματικό κόσμο που καθιστούν το σύστημα μη υλοποιήσιμο, τουλάχιστον ακόμα και στο μέγιστο χρονικό διάστημα που είχαν στη διάθεσή τους στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης με της Ελληνικής Κυβέρνησης με τους εταίρους και δανειστές της.
Απεναντίας, η ορθή θεώρηση της προσδιοριστικής εισροής του συστήματος ως Μεταβιβάσιμης Προκαταβολής Φόρου – ΜΠΦ σε Ευρώ δεν αντιμετωπίζει κανένα απολύτως πρόβλημα εφαρμογής επειδή προσλαμβάνεται ως μια απλή απαίτηση / οφειλή σε Ευρώ η οποία και επιδέχεται εξ’ ορισμού την ίδια ακριβώς διαχείριση με την οποιαδήποτε άλλη απαίτηση / οφειλή σε Ευρώ.
Καταληκτικά, ας υποθέσουμε, τώρα, ότι η εισαγωγή του παράλληλου συστήματος πληρωμών στέφεται με απόλυτη επιτυχία και κατορθώνει, κακήν – κακώς, να κρατήσει την οικονομία, αν και με κλειστές τις τράπεζες, ζωντανή.
Από που προκύπτει ότι η διατήρηση της οικονομίας στη ζωή στην εντατική του παράλληλου συστήματος πληρωμών, και -κατ’ ακολουθία- η αντίστοιχη επέκταση του χρόνου των διαπραγματεύσεωντης Ελληνικής Κυβέρνησης με τους εταίρους και δανειστές της, καταλήγει τελικά στην ευόδωση των διαπραγματευτικών στόχων της Ελληνικής Κυβέρνησης όταν μάλιστα για πέντε περίπου μήνες (Φεβρουάριος – Ιούνιος 2015) οι διαπραγματεύσεις του κου. Βαρουφάκη με τους εταίρους και δανειστές της δεν απέδωσαν απολύτως τίποτε;
Δυστυχώς, από πουθενά.
Στην καλύτερη περίπτωση το παράλληλο σύστημα πληρωμών είναι η αναγκαία αλλά και όχι ικανή συνθήκη για την επίτευξη των διαπραγματευτικών στόχων της Ελληνικής Κυβέρνησης, δηλαδή την παραμονή στο Ευρώ, τη διαγραφή του μη δυνάμενου να εξυπηρετηθεί ευλόγως μέρους του δημόσιου χρέους και την κατάργηση της μνημονιακής επιτήρησης.
Για να θέσω το ζήτημα πιθανολογικά:
Α) χωρίς το παράλληλο σύστημα πληρωμών η πιθανότητα επιτυχούς κατάληξης της διαπραγμάτευσης της Ελληνικής Κυβέρνησης με τους εταίρους / δανειστές ήταν ευθύς εξαρχής «0»,
Β) με το παράλληλο σύστημα πληρωμών η πιθανότητα επιτυχούς κατάληξης της διαπραγμάτευσης της Ελληνικής Κυβέρνησης με τους εταίρους / δανειστές «έτεινε στο 0».
Η διαφορά μεταξύ του μηδενός (0) και του μηδενικού ορίου (lim 0) είναι προφανώς στατιστικά ασήμαντη. Άρα, λογικά, είναι απλώς ανούσια … εκτός εάν το παράλληλο ψηφιακό / άυλο ημι-νόμισμα πρόκειται στη συνέχεια να εξαγοραστεί / συμψηφιστεί από τον Εκδότη του, το Ελληνικό Δημόσιο, έναντι ενός νέου κρατικού νομίσματος που θα θεσπίσει εν τω μεταξύ σε ανταλλακτική ισοτιμία που το ίδιο θα ορίσει μονομερώς.
Κυρίες και κύριοι,καλώς ήλθατε, έστω και δια συμπωματικής παραλείψεωςδια μέσου της Μονάδας Μελλοντικής Φοροαπαλλαγής σε Ευρώ,στη Νέα Δραχμή με νομισματική συναλλαγματική βάση το Ευρώ!
Τέλος
Βιβλιογραφία
Βαρουφάκης [201411] Γ., Εξωτραπεζικό σύστημα πληρωμών μέσω TAXISnet, Μονάδες Με.Φ.Ε. (Μελλοντικών Φοροαπαλλαγών σε Ευρώ). http://www.real.gr/Files/Articles/Document/619540.pdf
Berge, von dem[2014] L., Parallel Currencies in Historical Perspective,CAWM Discussion Paper No. 75.
Hayek [1976] F. A., Denationalisation of Money -The Argument Refined; An Analysis ofthe Theory and Practice ofConcurrent Currencies, The Institute of Economic Affairs, 1990.
Paal [2000.06] B., Measuring the Inflation of Parallel Currencies: An Empirical Reevaluation of the Second Hungarian Hyperinflation, SIEPR Discussion Paper No. 00-01, Stanford Institute of Economic Policy Research.
Panagoulia [20150602] H., Δείκτης Προσφοράς Χρήματος Μ3, http://bizexperts.gr/δείκτης-προσφοράς-χρήματος-μ3-2/
ΤτΕ [201702] Έκθεση του Διοικητή για το έτος 2016.
Χατζηνικολάου [20160209] Π., Αυξημένα κατά 50% τα ληξιπρόθεσμα χρέη του Δημοσίου σε ένα έτος, http://www.kathimerini.gr/848693/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/ay3hmena-kata-50–ta-lh3ipro8esma-xreh-toy-dhmosioy-se-ena-etos
Σημειώσεις
[i]Βαρουφάκης [201411] Γ., Εξωτραπεζικό σύστημα πληρωμών μέσω TAXISnet, Μονάδες Με.Φ.Ε. (Μελλοντικών Φοροαπαλλαγών σε Ευρώ). http://www.real.gr/Files/Articles/Document/619540.pdf[ii] Η μετάφραση στα ελληνικά δεν είναι και η καλύτερη δυνατή.
[iii]Δεν πρόκειται περί «απαλλαγής» από φόρο αλλά περί «συμψηφισμού» με φόρο.
[iv]Μέσω των οποίων σχηματίστηκε άλλωστε και η ίδια η έννοια της «ληξιπρόθεσμης οφειλής του Δημοσίου» που το σύστημα Βαρουφάκη επιχειρεί εκ των υστέρων να διαχειριστεί.
