Ποιος ψήφισε τι στον πρώτο γύρο των βουλευτικών στη Γαλλία, του Vincent Grimault

  Μετάφραση – Απόδοση Αντωνία Πάνου*

Οι Βουλευτικές εκλογές στη Γαλλία επρόκειτο να είναι, όπως σχεδόν πάντα, εκλογές που θα επικύρωναν τη νικητήρια πλευρά στην  προεδρική εκλογή. Αλλά οι βουλευτικές εκλογές του 2022 δεν πήγαν όπως  ήλπιζε το Μακρονικό στρατόπεδο (25,88%).

Η αποχή κατέκτησε  τεράστια ύψη ξεπερνώντας το 52,49%  των Γάλλων εκλογέων, η Νupes (Νέα Λαϊκή Οικολογική και Κοινωνική Ένωση) της Αριστεράς  κατέγραψε το 26,11%, και η Άκρα δεξιά,  ο Εθνικός Συνασπισμός της Λεπέν, το 18,68% σημειώνοντας ισχυρή πρόοδο σε σχέση με  τον πρώτο γύρο των βουλευτικών εκλογών του 2017.

Επιβεβαιώθηκε έτσι η δημιουργία τριών πόλων  στη γαλλική πολιτική ζωή.΄ Ενα  συγκρότημα ετερογενές  στα αριστερά, ένα  άλλο στο κέντρο και ένα  τελευταίο στην άκρα δεξιά.

Μπαίνουν ερωτήματα σχετικά με τον δεύτερο γύρο:

Η Nupes ο αριστερός συνασπισμός που ανέβηκε στην κορυφή του πρώτου γύρου, θα μπορέσει άραγε  να βρει νέα αποθέματα ψήφων για να καταφέρει να στερήσει από τον Εμμανουέλ Μακρόν την πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση; Σε ποιες δυνάμεις μπορεί να βασιστεί;

Ο Εθνικός Συνασπισμός  (RN), της Λε Πεν  που θα παρουσιαστεί στον δεύτερο γύρο σε 208 (από τις 577) εκλογικές περιφέρειες που  και πως μπορεί να βγάλει βουλευτές;

Ερωτήματα που απασχολούν  τόσο την κοινή γνώμη στη Γαλλία όσο και στα καθ’ ημάς.

Η στατιστική κοινωνιολογική ανάλυση των εκλογών –που  δημοσιεύεται στον γαλλικό τύπο χάρη στις δημοσκοπήσεις μετά τις εκλογές της Κυριακής– δίνει μια πρώτη δυνατότητα σχετικής εκτίμησης.

1.Αποχή, πρώτο κόμμα στη Γαλλία, συμπεριλαμβανομένων των στελεχών και των συνταξιούχων.

Αυτή η χαμηλή συμμετοχή (47,51%) στις βουλευτικές , η οποία αποτελεί μέρος μιας μακροχρόνιας τάσης, παρέχει μια ολοένα και πιο εύθραυστη εκλογική βάση και δημοκρατική νομιμότητα στον πολιτικό σχηματισμό του Εμμανουέλ Μακρόν. Η αντιπολίτευση αντιστέκεται περισσότερο, αλλά σχεδόν όλα τα πολιτικά κόμματα επηρεάζονται από τη συρρίκνωση των εκλογέων βάσης τους.

ΠΙΝΑΚΑΣ 1.

Κατανομή των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων κατά τις βουλευτικές εκλογές στη Γαλλία μεταξύ 1981 και 2022, σε %.

Η προεδρική πλειοψηφία συρρικνώνεται όλο και περισσότερο.

Κίτρινο : Λευκά-΄Άκυρα, Πορτοκαλί : Αποχή, Θαλασσί : Αντιπολίτευση, 

΄Άσπρο: Προεδρική πλειοψηφία 

Πηγή: Mathieu Gallard – Ipsos Sopra Steria, Alternatives Économiques.

2.Ηλικία: Οι νέοι για την Nupes, οι ηλικιωμένοι για το Μαζί!

Όσο νεότερος είσαι, τόσο περισσότερο προτιμάς τη  Nupes, όσο μεγαλώνεις, τόσο περισσότερο ρίχνεις  ένα ψηφοδέλτιο Μαζί! στην κάλπη. Η ψήφος προς τον  Εθνικό Συνασπισμό  συνδέεται λιγότερο με την ηλικία και περισσότερο με άλλα κοινωνιολογικά κριτήρια (βλ. παρακάτω):

ΠΙΝΑΚΑΣ 2.

Ψήφοι που συγκέντρωσαν τα 3 κόμματα που βγήκαν στην κορυφή στις βουλευτικές εκλογές, ανά ηλικία, σε ποσοστά αυτών που ψήφισαν.

Έντονη διαφοροποίηση της Nupes (Αριστερά) και του Μακρονικού Ensemble!(Μαζί!)

1^η στήλη: 18-24 ετών

2^η στήλη: 25-34 ετών

3^η στήλη: 35-49 ετών

4^η στήλη: ΄50-59 ετών 

5^η στήλη: 60-69 ετών    

6^η στήλη: 70 ετών και άνω.    

Κόκκινο: Nupes,  Μπλέ: Μαζί!, Μώβ: Εθνικός Συνασπισμός.

Πηγή: Ipsos-Sopra Steria, Alternatives Économiques.

3.Εισόδημα: μια αρκετά σαφής ταξική ψήφος

Όσο πιο φτωχός είσαι, τόσο περισσότερο ψηφίζεις αριστερά (και σε μικρότερο βαθμό τον Εθνικό Συνασπισμό), όσο πιο πλούσιος είσαι, τόσο περισσότερο ψηφίζεις Μαζί!.

ΠΙΝΑΚΑΣ 3.

Ψήφοι που συγκέντρωσαν τα 3 κόμματα που βγήκαν στην κορυφή στις βουλευτικές εκλογές, ανά εισόδημα, ως ποσοστό αυτών που ψήφισαν.

Οι φτωχοί ψηφίζουν αριστερά, οι πλούσιοι Μαζί!

 

1^η στήλη:  Λιγώτερο από 1250 €

2^η στήλη: Από 1250 έως 2000 €

3^η στήλη: Από 2000 έως 3000 €

4^η στήλη: Πάνω από 3000 € 

Κόκκινο: Nupes,  Μπλέ: Μαζί!,  Μώβ: Εθνικός Συνασπισμός.

Πηγή: Ipsos-Sopra Steria, Alternatives Économiques.

4.Διπλώματα: Η άτυπη ψήφος στο Μακρονικό Μαζί!

Αν κοιτάξουμε το επίπεδο εκπαίδευσης των ψηφοφόρων, η διαβάθμιση είναι μεγαλύτερη μεταξύ της Nupes (Αριστεράς)  και του RN  (Εθνικού Συνασπισμού): όσο περισσότερα προσόντα  έχετε, τόσο περισσότερο ψηφίζετε στα αριστερά και αντίστροφα για το RN.

Το εκλογικό σώμα Μαζί! είναι πιο ετερογενές: τα πάει καλύτερα από τον μέσο όρο βαθμολογίας του (25,2%) μεταξύ των ψηφοφόρων που δεν έχουν απολυτήριο… και μεταξύ εκείνων που έχουν απολυτήριο + 3 (σημ. μετ. ανώτατης εκπαίδευσης) και άνω.

ΠΙΝΑΚΑΣ 4.

Ψήφοι που συγκέντρωσαν τα 3 πρώτα κόμματα στις βουλευτικές εκλογές, σύμφωνα με το δίπλωμα  (σε ποσοστά επί των ψηφοφόρων).

Το δίπλωμα λειτουργεί κατά περίπτωση, ως προπύργιο ενάντια στον Εθνικό Συνασπισμό (RN), ή και ως  παράγοντας ψήφου υπέρ της  Nupes (Αριστεράς).

1^η στήλη:  Κατώτερο του Bac(Απολυτήριο Λυκείου)

2^η στήλη: Baccalauréat (Δίπλωμα Μέσης Εκπαίδευσης – Απολυτήριο Λυκείου )  

3^η στήλη: Bac+2 (Δίπλωμα Ανώτερης Εκπαίδευσης)

4^η στήλη: Bac+3 (Δίπλωμα Ανώτατης Εκπαίδευσης)

Κόκκινο: Nupes, Μπλέ: Μαζί!, Μώβ: Εθνικός Συνασπισμός.

Πηγή: Ipsos-Sopra Steria, Alternatives Économiques.

5.Ενδιάμεσα επαγγέλματα (αυτοαπασχολούμενοι): το εκλεκτικό εκλογικό σώμα της ΝUPES.

Ο αριστερός συνασπισμός συγκεντρώνει  πολλούς ψηφοφόρους μεταξύ των εργαζομένων υπαλλήλων, αλλά πολύ λίγους μεταξύ των εργατών.

Ακόμα , είναι πολύ μπροστά από τους ανταγωνιστές του  στα ενδιάμεσα επαγγέλματα (αυτοαπασχολούμενοι στο35%) και σε μικρότερο βαθμό μεταξύ των μάνατζερ (με 28%, αλλά «μόνο» 6 μονάδες μπροστά από το Μαζί!).

Ο Εθνικός Συνασπισμός (RN) είναι το αδιαμφισβήτητο φαβορί των εργατών  που προσέρχονται στις κάλπες, συγκεντρώνοντας το 45% των ψήφων τους. Στη συνέχεια, καθώς κάποιος ανεβαίνει σε προσόντα και επαγγελματικές ευθύνες, τα ποσοστά  του εξασθενούν   καλύπτοντας  το 11% των ψήφων των στελεχών.

Ο προεδρικός συνασπισμός, από την πλευρά του, σημειώνει χαμηλότερη βαθμολογία από το μέσο αποτέλεσμά του (25,2%) σε όλα τα ενδιάμεσα επαγγέλματα ενώ  μπορεί άνετα  να πει ευχαριστώ στους συνταξιούχους.

ΠΙΝΑΚΑΣ 5

Ψήφοι που συγκέντρωσαν τα 3 κόμματα που βγήκαν στην κορυφή στις βουλευτικές εκλογές, στα ενδιάμεσα επαγγέλματα, σε ποσοστά επί των ψηφισάντων.

Η Nupes (Αριστερά) πείθει ανθρώπους με υψηλή εξειδίκευση, ο Εθνικός Συνασπισμός (RN) βασιλεύει μεταξύ των εργατών.

1^η στήλη: Εργάτες

2^η στήλη: Υπάλληλοι 

3^η στήλη: Ενδιάμεσα επαγγέλματα (Αυτοαπασχολούμενοι)

4^η στήλη: Στελέχη, Ανώτεροι Οργανικοί Διανοούμενοι

5^η στήλη: Συνταξιούχοι   

Κόκκινο: Nupes,   Μπλέ: Μαζί!,   Μώβ: Εθνικός Συνασπισμός.

Πηγή: Ipsos-Sopra Steria, Alternatives Économiques.

6.Καθεστώς απασχόλησης: λιγότερο γνωστοί αλλά σημαντικοί καθοριστικοί παράγοντες.

Η Ipsos (εταιρεία στατιστικών ερευνών) προσφέρει ενδιαφέρουσες πληροφορίες για το εργασιακό καθεστώς των ψηφοφόρων: H Nupes επιτυγχάνει καλά ποσοστά μεταξύ των εργαζομένων ως υπαλλήλων  και ακόμη περισσότερο μεταξύ των δημοσίων υπαλλήλων.

Οι άνεργοι χωρίζονται μεταξύ της Nupes –επικεφαλής–  και του  Εθνικού Συνασπισμού (RN ) που δεν απέχει και πολύ. Αντίθετα, το Μακρονικό στρατόπεδο κέρδισε τις ψήφους των ανεξάρτητων, αλλά απορρίφθηκε σε μεγάλο βαθμό από όσους αναζητούσαν εργασία, οι οποίοι φαίνεται ότι  δεν καλύφθηκαν από  τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος ανεργίας που εφαρμόστηκε κατά την πρώτη πενταετή θητεία.

ΠΙΝΑΚΑΣ 6.

Ψήφοι που συγκέντρωσαν τα 3 κορυφαία κόμματα στις βουλευτικές εκλογές, ανάλογα με το καθεστώς απασχόλησης ή μη, σε ποσοστά επί των ψηφισάντων

1^η στήλη: Ιδιωτικός Τομέας

2^η στήλη: Δημόσιος Τομέας

3^η στήλη: Αυτοαπασχολούμενοι

4^η στήλη: Άνεργοι  

Κόκκινο: Nupes, Μπλέ: Μαζί!, Μώβ: Εθνικός Συνασπισμός.

Πηγή: Ipsos-Sopra Steria, Alternatives Économiques.

Η θεώρηση  των τεσσάρων αυτών  κριτηρίων (εισόδημα, διπλώματα, ενδιάμεσα επαγγέλματα  και εργασιακή κατάσταση) φωτίζει λίγο καλύτερα το επισφαλές κομμάτι του εκλογικού σώματος της Nupes ( Συνασπισμού της Αριστεράς).

7.Γεωγραφία, θρησκεία, υποκειμενικά κριτήρια: οι άλλοι καθοριστικοί παράγοντες της ψήφου.

Πέρα από τα κριτήρια που περιγράφονται παραπάνω, μπαίνουν στο παιχνίδι και άλλοι καθοριστικοί παράγοντες ψήφου, όπως η γεωγραφία.

Η Nupes πετυχαίνει εξαιρετικά ποσοστά  στις μητροπόλεις, το RN εξακολουθεί να βασιλεύει στα βορειοανατολικά και στη Μεσόγειο, το Μακρονικό στρατόπεδο  Μαζί! έχει   μάλλον ομοιογενή ποσοστά  παντού στη Γαλλία.

Οι γάλλοι παρατηρητές τονίζουν –όπως  και στις προεδρικές εκλογές– ότι  τα  εδαφικά αποτελέσματα  τείνουν να αποδίδουν στη γεωγραφία  παρατηρήσεις που εξηγούνται κυρίως από τις κοινωνικές δομές.

Ένα άλλο κριτήριο που μπαίνει στο παιχνίδι είναι  η θρησκεία των ψηφοφόρων. Οι ψηφοφόροι που δηλώνουν καθολικοί ψηφίζουν σε μεγάλο βαθμό υπέρ του Μαζί! (30%) και σε μικρότερο βαθμό για τον Εθνικό Συνασπισμό  (RN) και τους Ρεπουμπλικάνους (Les Républicains) (21% και 19% αντίστοιχα). Αντίθετα, το 38% των ψηφοφόρων που δηλώνουν θρησκεία διαφορετική από τον Καθολικισμό και το 39% των ανθρώπων «χωρίς θρησκεία» ψήφισαν Nupes, αναφέρει η στατιστική υπηρεσία  Ipsos.

Τέλος, οι απαντήσεις σε ερωτήματα δημοσκοπήσεων που αφορούν υποκειμενικά κριτήρια όπως το αίσθημα ικανοποίησης από τη ζωή, το δηλωμένο κοινωνικό υπόβαθρο ή την αντιληπτή οικονομική κατάσταση, είναι άξιες επισήμανσης. Εδώ σημειώνεται   μια μικρή διαφορά, μεταξύ των εργατικών τάξεων των  εκλογικών  σωμάτων της  Nupes και του RN: οι πρώτοι θεωρούν τον εαυτό τους  φτωχότερο συνολικά από τους  δεύτερους, αλλά δηλώνουν πιο ικανοποιημένοι. Αυτή η απόχρωση επιβεβαιώνει ότι τα λαϊκά εκλογικά σώματα του Jean-Luc Mélenchon και της Marine Le Pen διαφέρουν αρκετά, ενώ οι δεύτεροι ανησυχούν  περισσότερο για το μέλλον από τους πρώτους, ειδικά για τη δουλειά τους.

8.Εκλογική κοινωνιολογία, μια λεπτή άσκηση

Γενικότερα, «για να κατανοηθούν  καλά τα ελατήρια της ψηφοφορίας, είναι πραγματικά απαραίτητο να έχουμε μια διασταυρούμενη προσέγγιση και να λαβαίνουμε υπ΄όψη  όλες τις διαστάσεις ταυτόχρονα», υπογραμμίζει ο Hugo Touzet.

«Συχνά ακούμε ότι υπάρχει κοινοτική ψήφος των βορειοαφρικανών. Για αυτούς τους πολίτες από ενίοτε παλιά μεταναστευτικά υπόβαθρα, το γεγονός της απαξίωσης στην εργασία παίζει σαφώς υπέρ της ψήφου στον Jean-Luc Mélenchon. Αντίθετα, ο Εμμανουέλ Μακρόν προτιμάται μερικές φορές μεταξύ των φυλετικών ατόμων που είναι σχετικά καλύτερα οικονομικά και εκτιμώνται στην απασχόληση. Η ψήφος για τα θύματα του ρατσισμού είναι επίσης μια ταξική ψήφος» επισημαίνει ο Γιάν Λε Λανν.

9.Και ο δεύτερος γύρος τότε;

Ποιο είναι λοιπόν  το σενάριο του δεύτερου γύρου των βουλευτικών εκλογών που θα διεξαχθεί την Κυριακή;  Οι πιο σοβαροί παρατηρητές αρκούνται στο να επισημαίνουν τον, ακόμη περισσότερο από το συνηθισμένο, ρόλο που θα παίξει η συμμετοχή.

Η αριστερή συμμαχία έχει πράγματι χάσει 4,8 εκατομμύρια ψηφοφόρους μεταξύ του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών και εκείνου των βουλευτικών εκλογών, ή το 45% των δυνατοτήτων της.

Το ζήτημα της πειθούς των νέων  είναι για την Nupes ένα από τα πιο καθοριστικά ζητήματα,  καθώς το 69% των νέων 18-24 ετών απείχε την περασμένη Κυριακή. A priori, η Nupes έχει μεγάλο απόθεμα ψήφων αν καταφέρει να πείσει τους νέους να ψηφίσουν.

Αντίθετα, οι άνω των 60 είναι η μόνη ηλικιακή κατηγορία της οποίας η συμμετοχή ήταν μεγαλύτερη από την αποχή. Και είναι επίσης η μόνη που ψηφίζει κατά πλειοψηφία  τον  Μακρόν.

Η προεδρική πλειοψηφία έχει λιγότερα αποθέματα ψήφων, καθώς το 60% των προεδρικών ψηφοφόρων της επέστρεψε στις κάλπες την περασμένη Κυριακή. Η δε  μεταφορά  των ψήφων των Ρεπουμπλικανών (LR) ψηφοφόρων, δεδομένου του πορώδους των δύο εκλογικών σωμάτων  κατά τη διάρκεια των προεδρικών εκλογών, δεν είναι καθόλου σίγουρη γιατί το 13,7% των Ρεπουμπλικάνων συγκεντρώνεται σε μεγάλο βαθμό σε εκλογικές περιφέρειες  όπου οι υποψήφιοι LR προκρίνονται στον δεύτερο γύρο. Και δεν θα συνεισφέρουν στο Μακρονικό στρατόπεδο.

H Nupes, λοιπόν αποβλέπει στους νέους, εργαζόμενους του κοινωνικο-πολιτιστικού κόσμου, απογόνους μεταναστών, επισφαλείς πτυχιούχους.

Είναι ένα εκλογικό σώμα συχνά προικισμένο με ένα συγκεκριμένο πολιτιστικό κεφάλαιο, ευαίσθητο στο ζήτημα των διακρίσεων που συνδέονται με την καταγωγή, την ηλικία, το φύλο και την ανισότητα.

Αν καταφέρει η Nupes να το κινητοποιήσει θα μπορέσει να κατακτήσει τη νίκη την επόμενη Κυριακή.

 Όμως έτσι και αλλιώς  -όπως  διαγράφονται τα πράγματα-  θα είναι στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση, πολύ σημαντική δύναμη αναχαίτισης του νεοφιλελεύθερου έργου της δεύτερης πενταετίας του Μακρόν.

Ας είμαστε αισιόδοξοι…

*Η Αντωνία Πάνου είναι αρχιτέκτων – ερευνήτρια